Miesiąc: lipiec 2010

Wspólna granica z Ukrainą, skracająca czas transportu i umożliwiająca szybką dostawę towarów i usług, ciągle rozbudowująca się infrastruktura drogowa zarówno w kierunku Ukrainy, jak i na jej terytorium oraz brak szczególnych barier językowych, zwłaszcza w zachodniej części, gdzie język polski jest znany – to czynniki mające ogromne znaczenie dla polskich firm oceniających możliwości inwestycyjne w tym regionie.

Ukraińcy posługują się zarówno ukraińskim, jak i rosyjskim, a im dalej na wschód, tym częściej w użyciu jest rosyjski. Z tego faktu wynika pierwsza istotna informacja dla inwestora z Polski, gdyż zgodnie z prawodawstwem ukraińskim, w przypadku podpisywania umowy z podmiotem z zagranicy, powinna ona być spisana dla swej skuteczności w języku ukraińskim (a nie rosyjskim) oraz w języku drugiego kontrahenta zagranicznego (np. w języku polskim).

Nie ma ograniczeń dla polskich obywateli w formach prawnych prowadzenia działalności na Ukrainie, gdyż możliwe jest także prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej, do której wystarczy notarialna kopia paszportu wraz z tłumaczeniem na ukraiński i nabycie tzw. kodu podatkowego. Rozpoczęcie działalności gospodarczej na rynku ukraińskim przez zagraniczne firmy jest także możliwe poprzez założenie przedstawicielstwa, spółki handlowej, czy też kupna już działającej firmy. Osoba prawna powinna zostać zarejestrowana w organach administracji państwowej (system EDRPOU), organach podatkowych, funduszach ubezpieczenia społecznego oraz urzędzie statystycznym. Winna ponadto uzyskać zezwolenie na wyrobienie pieczątki oraz założyć konto w banku.

U naszego sąsiada nie występuje instytucja tłumacza przysięgłego, dlatego każde tłumaczenie musi być poświadczone notarialnie. W Polsce dla zawarcia umowy pomiędzy podmiotami gospodarczymi wystarczające jest złożenie podpisu osoby upoważnionej ponieważ wzór podpisu można sprawdzić w Krajowym Rejestrze Sadowym. Na Ukrainie nie istnieje odpowiednik KRS, ale wymaga się dodatkowo obok podpisu odcisku okrągłej pieczątki. Dla korzystania z okrągłej pieczęci potrzebne jest zezwolenie organów spraw wewnętrznych, gdzie trzeba wystąpić z odpowiednim wnioskiem. Zgodnie z Kodeksem Gospodarczym Ukrainy (KGU) umowę handlową zawiera się z reguły w formie jednolitego dokumentu podpisanego przez obie strony oraz poświadczonego pieczątką. Dlatego obecność okrągłej pieczątki jest konieczna np. w umowach, sprawozdaniach, fakturach VAT oraz pełnomocnictwach. Nie powinniśmy się dziwić, że nasze prostokątne pieczątki wzbudzają podejrzenie lub co najmniej zdziwienie, ale „co kraj to obyczaj”.

Przy zawieraniu umów z podmiotami z rożnych państw powstaje kwestia właściwości prawa regulującego relacje między stronami. Zgodnie z wyjaśnieniami Prezydium Wyższego Sądu Gospodarczego Ukrainy strony mogą w umowie swobodnie wybrać prawo danego kraju, jednak nie mogą wybierać poszczególnych aktów prawnych danego kraju na czas zawarcia umowy. W innych przypadkach stosowane jest prawo państwa założenia, zamieszkania lub działalności podstawowej strony sprzedającej.

Podstawowe podatki płacone przez przedsiębiorców na Ukrainie to podatek CIT ze stawką 25% oraz podatek VAT ze stawką 20%. Nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT dostawa towarów i usług, gdzie miejsce dostawy znajduje się poza obszarem celnym Ukrainy. Oprócz tego istnieje tak zwany uproszczony system opodatkowania dla małych podmiotów gospodarczych charakteryzujący się zapłatą jednolitego podatku, ze stawką 10 % lub 6 % liczoną od obrotu. Niewątpliwie konieczność dokonywania odpraw celnych – biorąc pod uwagę zarówno czas oczekiwania, jak i mogące się pojawiać początkowo problemy z taryfikacją celną towaru – nie powinny zniechęcać inwestorów, którzy pamiętają odprawy na polsko-niemieckiej granicy, kiedy Polska nie była jeszcze stroną umowy Schengen.

Przy zakładaniu firmy należy pamiętać o klauzulach zakazu konkurencji dla kadry menadżerskiej jak też o dość dużej rotacji zatrudnienia, która jest tam typowym zjawiskiem, a wynika ze stosunkowo małego bezrobocia przy jednocześnie dość niskich zarobkach. Pamiętać także należy o tzw. raiderach, czyli rejestrowaniu firm o podobnych nazwach oraz bardzo „delikatnym” problemie korupcji pomimo kolejnych uregulowań prawnych mających zwalczać to zjawisko.

Na rynku ukraińskim działają duże polskie firmy, takie jak PZU czy Kredyt Bank oraz widoczne są polskie towary. Rynek ten stanowi duży potencjał dla przedsiębiorstw z Polski zarówno ze względu na obszar tego kraju, jak i liczbę ludności – 48 mln mieszkańców. Nie do przecenienia jest przychylność władz lokalnych i ludności dla polskich inwestorów, co niejednokrotnie pozwala na załatwienie pewnych spraw sprawniej i szybciej, chociaż nie jest to regułą. Generalnie rynek ukraiński należy oceniać perspektywicznie i w dłuższym okresie nawet niewielkie inwestycje mogą okazać się „żyłą złota” dla potencjalnych inwestorów.

Podmioty gospodarcze, w tym spółki handlowe, podejmują działania służące umocnieniu ich pozycji rynkowej, które nierzadko sprowadzają się do łączenia podmiotów gospodarczych. Połączenia w większości przypadków nie są przeprowadzane w celu osiągnięcia szybkich krótkookresowych zysków, a raczej są wynikiem realizacji przyjętej aktywnej strategii rozwoju firm.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami spółki kapitałowe mogę się łączyć ze sobą bez względu na konfigurację podmiotową i ich charakter. Zatem spółka z o.o. może przejąć inną spółkę z o.o. lub spółkę akcyjną, podobnie jak spółka akcyjna może przejąć spółkę akcyjną lub spółkę z o.o. Co więcej, możliwe jest, aby w procesie łączenia poza spółkami kapitałowymi, brały jednocześnie udział spółki osobowe. Możliwe jest więc na przykład przejęcie przez spółkę akcyjną spółki z o.o. i komandytowo-akcyjnej jednocześnie, jak i zawiązanie nowej spółki z o.o. w oparciu o majątki spółki akcyjnej i jawnej. Ustawodawca wprowadził natomiast ograniczenia łączenia się spółek osobowych. Zgodnie z art. 491 § 2 Kodeksu spółek handlowych spółki osobowe mogą się łączyć między sobą tylko przez zawiązanie spółki kapitałowej. Ponadto, możliwe jest łączenie się spółek osobowych z kapitałowymi, ale tylko w ten sposób, że spółką przejmującą lub nowo zawiązaną będzie spółka kapitałowa.

Ustawodawca wprowadził także generalne wyłączenie, które ma zastosowanie zarówno do spółek kapitałowych, jak i osobowych. Nie może się łączyć spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółka w upadłości.

Implementowanie do polskiego systemu prawnego Dyrektywy Nr 2005/56/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych, wprowadziło możliwość połączenia się spółek polskich ze spółkami mającymi siedzibę poza terytorium RP.
Zgodnie z przepisem art. 491 §1¹ ksh dopuszczono transgraniczne łączenie się spółek z o.o. i spółek akcyjnych, a także spółek komandytowo-akcyjnych ze spółkami zagranicznymi o których mowa w art. 2 pkt 1 Dyrektywy 2005/56/WE. Chodzi o spółki utworzone zgodnie z prawem państwa członkowskiego UE lub państwa – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i mającymi siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terytorium UE lub państwa – strony umowy o EOG. Dlatego też oprócz spółek pochodzących z państw członkowskich UE, dopuszczalne jest połączenie ze spółkami z Norwegii, Islandii czy Liechtensteinu.

Wiele firm uatrakcyjnia swoje codzienne działania marketingowe czy promocyjne wizualizacjami zamieszczonymi w internecie. Czy mogą one dowolnie korzystać w ramach prowadzonej działalności gospodarczej np. z fotografii i obrazków znalezionych w sieci? Czy np. w firmowym newsletterze można swobodnie wykorzystywać małą grafikę ilustracyjną z internetu? Jak prawo określa takie działania?

Wskazane powyżej zagadnienia normuje ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Art. 1 tej regulacji wskazuje, że przedmiotem praw autorskich jest utwór, a więc każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Utworem takim, co do zasady będą fotografie, czy też grafiki, które mają charakter twórczy oraz indywidualny.

Bezumowne korzystanie z materiałów umieszczonych w internecie, które wykracza poza instytucję dozwolonego użytku, rodzi więc niebezpieczeństwo naruszenia autorskich praw majątkowych przysługujących twórcy utworu. Tymczasem, korzystając ze zdjęć umieszczonych na stronach internetowych, najczęściej przy pomocy funkcji wyszukiwania grafik w przeglądarce internetowej, przedsiębiorcy uważają, że skoro coś już raz zamieszczono w Internecie, to można z tego dowolnie korzystać. Nadmienić należy, że jest to podejście raczej ryzykowne i co do zasady krytykowane, ponieważ nie mieści się ono w ramach prawnych dozwolonego użytku, choćby z uwagi na fakt wykorzystywania utworu w trakcie prowadzonej działalności gospodarczej.

Czym jest wspomniany dozwolony użytek? Ustawa stanowi, że bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Przepis ten nie upoważnia do budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz do korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym. Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym (w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego). Wydaje się zatem, że o dozwolonym użytku nie powinno mówić się w wypadkach wykorzystania takiego utworu w działalności gospodarczej. Niezależnie od tego, czy będzie to przybierało formę uatrakcyjnienia strony internetowej, materiałów reklamowych, czy oferty handlowej. Wprawdzie przepis nie zakazuje wprost takiego działania, jednak mając na uwadze wykładnię pojęcia „użytek osobisty”, zakłada się że jego definicja nie obejmuje charakteru zarobkowego wykorzystywanego utworu. Ponadto, uwzględniając zasadę wyrażoną w art. 35 ustawy, stanowiącą że dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy, wydaje się już oczywiste, że nie może być mowy o bezpłatnym i bezumownym korzystaniu z danego utworu w celach komercyjnych przez przedsiębiorcę. Z powodu braków legislacyjnych, jak dotąd nie stworzono zasad wyrażonych w konkretnych przepisach prawa, które każdorazowo przedsiębiorcy pozwalałyby kwalifikować materię dozwolonego użytku. W związku z tym, przypadki takie będą zawsze polegać odmiennej od okoliczności ocenie, która winna uwzględnić powyższe przesłanki.

Należy również być świadomym, że fakt braku informacji, co do tożsamości autora danego utworu, nie może usprawiedliwiać dowolnego wykorzystania utworu do własnych celów. Autor zdjęcia lub grafiki zawsze może przestać być anonimowy, a w przypadku naruszenia przez inny podmiot jego wyłącznych praw majątkowych, może żądać on zarówno zaprzestania naruszenia polegającego na bezprawnym wykorzystaniu utworu, jak również domagać się prawa do słusznego wynagrodzenia.

W dzisiejszych czasach rozwój technologii i możliwości z tym związane, nie mogą w żaden sposób uzasadniać dowolności w korzystaniu z łatwo dostępnych w Internecie grafik lub zdjęć. W związku z tym, ewentualne tłumaczenia przedsiębiorców, mające na celu usprawiedliwienie działalności polegającej na nieuprawnionym wykorzystaniu utworu, nie będą zasługiwać na aprobatę.

Co zrobić, gdy podczas urlopu odbierzemy telefon od szefa, który chce nas z niego odwołać, tłumacząc, że jesteśmy niezbędni w miejscu pracy? Czy pracodawca w ogóle ma do tego prawo? A jeśli tak, to kto poniesie koszty naszego powrotu?

Pracodawca ma prawo odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego na mocy przepisów Kodeksu pracy – art. 167. Choć jest to wyjątek od zasady nieprzerwanego urlopu (art. 152 k.p.), to w uzasadnionych przypadkach pracodawca ma taką możliwość. W związku z tym, że jest ona wyjątkiem od zasady, pracodawca może odwołać pracownika tylko w uzasadnionym stanie faktycznym, a mianowicie jeśli oceni, że obecność pracownika w zakładzie pracy jest niezbędna oraz występują takie okoliczności związane z pracą, których pracodawca nie mógł przewidzieć w chwili rozpoczęcia urlopu. Ocena, czy pracownik jest niezbędny w zakładzie pracy powinna być obiektywna, zaś jeśli okazałoby się, że przyczyny odwołania były pracodawcy znane w chwili rozpoczęcia urlopu, to nie ma on podstaw do odwołania pracownika z wypoczynku, a jedynie do przesunięcia urlopu. Powyższych ocen dokonuje pracodawca, zaś ich prawidłowość może być jedynie przedmiotem sporu sądowego, odwołanie z urlopu jest niczym innym jak poleceniem służbowym, jego niewykonanie naraża pracownika na odpowiedzialność dyscyplinarną.

Czy za bezpodstawne odwołanie z urlopu można domagać się odszkodowania?
Co do zasady odwołany pracownik ma obowiązek niezwłocznie przerwać urlop i stawić się w pracy – nawet, jeśli w jego ocenie nie było podstaw do odwoływania go z urlopu. Jeśli jednak okazałoby się, że pracownik nie był tak niezbędny w pracy, jak to ocenił pracodawca bądź pracodawca bez trudu mógł przewidzieć lub nawet wiedział, że zajdzie potrzeba obecności pracownika w pracy, to pracownik może domagać się odszkodowania na zasadach ogólnych (art. 471 k.c. w zw. z art. 300 k.p.). Pracodawca jest też zobowiązany pokryć koszty związane z powrotem z przerwanego urlopu, jednakże tylko te, które są w „bezpośrednim związku z odwołaniem”. Ponadto koszty te winny być w jakiś sposób udokumentowane.

Czy trzeba odbierać telefon służbowy na urlopie?

Częstokroć jest tak, że pracownik bierze ze sobą na urlop telefon służbowy. Bywa on jednak również telefonem wykorzystywanym do rozmów prywatnych, co oznacza, że potencjalnie pracodawca ma stały kontakt z pracownikiem. Czy w takim razie pracownik może sobie pozwolić na komfort nieodbierania telefonów służbowych?

Należy wskazać, że co do zasady pracownik ma prawo nie odebrać takiego telefonu. Postanowienia umowy o pracę, z których wynika, że pracownik ma być dostępny „24 na dobę” należy uznać za nieważne, bo sprzeczne z przepisami o czasie pracy. Czy w takim razie można wymagać od pracownika by podał adres (numer kontaktowy) miejsca, w którym będzie wypoczywał?

Odpowiedź należałoby uzależnić od rodzaju pełnionych obowiązków pracowniczych. Zasadniczo może istnieć taki wymóg w stosunku do pracowników zajmujących kierownicze stanowiska, pełniących strategiczne funkcje, i jest on częstokroć rekompensowany innymi przywilejami. Jednakże należy pamiętać, że nawet w obliczu takiego zapisu umownego nadużycia ze strony pracodawcy są podstawą do jego odpowiedzialności.

Umowa poręczenia jest instytucją osobistego zabezpieczenia przed niewypłacalnością kontrahenta. Stanowi jedną z metod stosowanych przez przedsiębiorców, której celem jest zarówno wzmocnienie odpowiedzialności dłużnika wobec wierzyciela, jak i wpływ na jego wiarygodność. Jakie są zatem podstawowe cechy tego stosunku prawnego?

Zgodnie z art. 876 z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz.U.Nr 16, poz. 93) poręczenie jest umową, w której poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik tego zobowiązania nie wykonał. Poręczenie w zasadzie może odnosić się do każdego zobowiązania. Przedmiotem poręczenia mogą być zatem nie tylko świadczenia pieniężne, ale także np. osobiste.

Strony umowy poręczenia

Stronami umowy poręczenia są poręczyciel i wierzyciel. Dłużnik nie jest stroną przedmiotowego stosunku prawnego, co więcej nie musi nawet wyrazić na niego zgody. Poręczyciel zaciąga własne zobowiązanie, gwarantując wierzycielowi – swoim majątkiem – wypłacalność dłużnika. Ustawowa definicja umowy poręczenia nie zawiera postanowienia w przedmiocie odpłatności poręczenia, nie oznacza to, że poręczenie nie może być udzielone odpłatnie (wyr. SA w Katowicach z dnia 20.10.2009 V ACa 339/09).

Oświadczenie poręczyciela

Umowa poręczenia jest umowa konsensualną. Zgodnie z treścią § 2 art. 876 k.c. oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie. Należy zatem wskazać, że ustawodawca nie wymaga, co jest często pomijane w praktyce, formy pisemnej dla oświadczenia wierzyciela. Oświadczenie wierzyciela o przyjęciu poręczenia może być złożone w każdy sposób ujawniający w sposób dostateczny jego wolę (wyrok SN z dnia 26.08.1976, I CR 339/76).

Poręczenie jako umowa akcesoryjna

Umowa poręczenia jest umową akcesoryjną w stosunku do zobowiązania (umowy) głównego, a strony nie mogą wyłączyć tej akcesoryjności. Wskazane związanie jednoznacznie wpływa na ważność umowy i rodzaj zobowiązania poręczenia. Przejawia się ona tym, że nieważność długu głównego pociąga za sobą nieważność poręczenia. Wyjątkiem jest jedynie przypadek unormowany w art. 887k.c., zgodnie z którym w razie poręczenia za dług osoby, która nie mogła się zobowiązać z powodu braku zdolności do czynności prawnych. Wówczas poręczyciel, jeżeli w chwili poręczenia o braku zdolności tej osoby wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć, powinien spełnić świadczenie jako dłużnik główny.

Istnienie długu w momencie zawarcia umowy poręczenia.

Należy wskazać, że przepisy prawa nie wymagają aby umowa poręczenia obejmowała jedynie dług istniejący. Poręczenie za dług przyszły jest jednak ograniczone poprzez konieczność precyzyjnego wskazania w pisemnym oświadczeniu poręczyciela wysokości odpowiedzialności poręczyciela. zobowiązania Powyższe może mieć duże znaczenie dla zapewnienia wiarygodności między kontrahentami. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego należy wskazać, że nieważne jest poręczenie obejmujące nieokreśloną grupę zobowiązań dłużnika głównego lub wszystkie zobowiązania dłużnika wobec wierzyciela (wyr. SN z dnia 29.05.2005r., V CK 827/04). Ponadto poręczenie, zarówno za dług już istniejący, jak i za dług przyszły, może być terminowe albo bezterminowe. Istotnym jest, że w sytuacji bezterminowego poręczenia za dług przyszły, poręczenie może być – przed powstaniem długu głównego odwołane przez poręczyciela w każdym czasie.

Zakres poręczenia

Poręczyciel, w przypadku braku odmiennego zastrzeżenia umownego, odpowiada względem wierzyciela jak współdłużnik solidarny dłużnika głównego. Natomiast zakres odpowiedzialności poręczyciela każdorazowo wynika z umowy poręczenia. Jednak zobowiązanie poręczyciela nie może wykraczać poza zakres zobowiązania głównego. Nadto czynność prawna, dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć zobowiązania poręczyciela. W przypadku braku odmiennego uregulowania umownego, odpowiedzialność poręczyciela obejmuje – poza świadczeniem głównym – również należności uboczne np. odsetki za opóźnienie czy kary umowne.

Moment wymagalności odpowiedzialności poręczyciela

Należy podkreślić, że poręczyciel jest zobligowany do spełnienia świadczenia dopiero w momencie powstania wymagalności długu głównego. Co więcej, wierzyciel powinien niezwłocznie powiadomić poręczyciela o opóźnieniu dłużnika głównego z spełnieniem świadczenia.

Kupiłem stare mieszkanie, wyremontowałem oraz przygotowałem do wynajmu prywatnego na zasadach ogólnych. Od kiedy mogę wprowadzić je do ewidencji środków trwałych i amortyzować oraz wliczać w koszty wydatki na bieżące utrzymanie?

Zgodnie z przepisami ustaw o podatkach dochodowych (zarówno od osób fizycznych jak i prawnych), środkami trwałymi są m.in. stanowiące własność podatnika budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością. Środki te mogą być wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą lub oddane do używania na podstawie umowy np. najmu czy dzierżawy.

Środki trwałe podatnik wpisuje do ewidencji środków trwałych, określając ich wartość początkową. W odniesieniu do nabytego mieszkanie, tj. lokalu będącego odrębną własnością, wpisu dokonuje się w momencie jego nabycia. Wartością początkową będzie zasadniczo cena nabycia lokalu. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się zasadniczo począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku wprowadzono do ewidencji.

Wydatki na bieżące utrzymanie mieszkania mogą być zaliczane do kosztów już od momentu nabycia nieruchomości. Należy podkreślić, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, nieruchomości będące przedmiotem opodatkowania zawsze wykazują potencjalny związek z przychodami podatnika. Podatnik może bowiem w każdej chwili podjąć decyzję o ich sprzedaży, wydzierżawieniu lub wynajmie generującymi przychody lub też o bezpośrednim wykorzystaniu w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Nawet zatem w okresie, w którym brak jest bezpośredniego powiązania przedmiotu opodatkowania z przychodami podatnika, tj. w okresie, w którym mieszkanie nie będzie wynajmowane, nieruchomość stanowi źródło potencjalnych przychodów w przyszłości. Dlatego też, w każdym przypadku można zaliczyć opłaty związane z bieżącym utrzymaniem jako koszty związane z funkcjonowaniem i prowadzeniem przedsiębiorstwa, a zatem stanowiące koszty uzyskania przychodów.

Jeżeli chodzi o wydatki na remont nieruchomości, mogą one być uznane za bieżące koszty lub też, jako ulepszenie środka trwałego, podwyższyć jego wartość początkową. Zaliczenie wydatków na remont do właściwej kategorii zależy od charakteru remontu. Aby wydatki podwyższyły wartość początkową, od której będzie amortyzowana dana nieruchomość, remont musi polegać na ulepszeniu środka trwałego np. wymianie okien, drzwi, wstawieniu lub wyburzeniu ścian, wstawieniu instalacji. Drobne prace, jak np. odmalowanie mieszkania, będą natomiast stanowiły wydatki zaliczane do bieżących kosztów utrzymania.

Podstawa prawna:
Art. 22a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 16d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

Na pracodawcy spoczywa obowiązek zapewnienia zimnych napojów pracownikom zatrudnionym na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 25°C albo 28°C.

Jednym z obowiązków pracodawcy jest zapewnienie wszystkim pracownikom wody zdatnej do picia lub innych napojów, a pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych, oprócz wody również innych napojów (napoje profilaktyczne). Należy przy tym wskazać, że „uciążliwość pracy” występuje w sytuacji, kiedy intensywność któregokolwiek z czynników charakteryzujących pracę lub środowisko pracy przekracza średni zakres.

Zgodnie z art. 232 Kodeksu pracy pracodawca jest zobowiązany zapewnić nieodpłatnie odpowiednie napoje i posiłki dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych. Doprecyzowanie powyższego obowiązku znajduje się w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Należy pamiętać, że wskazane przepisy nie określają, przez jaki wymiar czasu pracy pracownika powinna się utrzymywać wskazana temperatura tak, aby pracodawca musiał spełnić ten obowiązek. Należy zatem przyjąć, że pracodawca musi dostarczać pracownikom napoje zawsze, gdy temperatura przekroczy określony poziom wysokości.

W świetle wskazanego rozporządzenia pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym:

1. w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25º C,
2. w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCl) powyżej 1000,
3. przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10º C lub powyżej 25ºC,
4. przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet,
5. na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28ºC.

Istotnym jest, że napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej. Pracodawca nie może ograniczyć ilości napojów, co więcej, jest zobowiązany do zapewnienia napojów, których rodzaj powinien być dostosowany do warunków pracy, w „ilości zaspokajającej potrzeby pracowników”. Przepisy nie precyzują również, jakie napoje powinien zapewnić pracodawca. Wyjątkiem jest §4 ust. 2 rozporządzenia, zgodnie z którym dla pracowników zatrudnionych w warunkach mikroklimatu gorącego, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25oC, napoje powinny być wzbogacone w sole mineralne i witaminy.

Warto pamiętać, że niedopuszczalne jest zastąpienie napojów wypłaceniem przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego. Ponadto należy podkreślić, że brak dopełnienia wyżej wskazanych obowiązków pracodawcy, może skutkować zawiadomieniem przez pracowników inspekcji pracy. Powyższe może skutkować nałożeniem na pracodawcę grzywny.