Ważna zmiana dla przedsiębiorców. Czy postępowanie gospodarcze będzie szybsze?

Już od 7 listopada zaczną obowiązywać zmiany w kodeksie postępowania cywilnego. Zgodnie z nimi wraca odrębne postępowanie gospodarcze dedykowane przedsiębiorcom. Znacznie ma skrócić się rozstrzyganie spraw przed sądami – powinno następować w ciągu 6 miesięcy od dnia złożenia odpowiedzi na pozew lub od usunięcia braków odpowiedzi na niego. 

Odrębne postępowanie gospodarcze było już obecne w polskim prawie i obowiązywało do 2012 roku. Warto podkreślić, że w obecnej nowej formie zasady nie będą miały zastosowania, jeśli strona procesu, która jest osobą fizyczną lub osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, w określonym w przepisach terminie wniesie o niestosowanie w danym postępowaniu odrębnych zasad postępowania gospodarczego

Niedopuszczalne w procesie gospodarczym będzie również rozszerzenie powództwa oraz powództwo wzajemne. Oznacza, to że nie będzie możliwe powiększenie kwoty, której zasądzenia zażądamy w pozwie, a rozstrzyganie wzajemnych roszczeń stron nie będzie możliwe w jednym postępowaniu.

W pozwie strony postępowania będą zobowiązane do wskazania wszystkich dowodów. Jeśli nie zostaną zgłoszone na początku, zostaną  pominięte. Dalsze powoływanie dowodów będzie możliwe tylko w sytuacji, gdy zostanie udowodnione, że wcześniej nie było to możliwe albo że potrzeba ich powołania wyniknęła później. Dlatego tak ważne jest dokumentowanie wszelkiego rodzaju ustaleń z klientami, kontrahentami czy podwykonawcami i załączanie wszelkich dowodów do pozwu.

Według ogólnych zasad procedury cywilnej dowód w sprawie stanowić mogą nie tylko dokumenty papierowe, ale również dane zapisane i przechowywane w wersji elektronicznej. Mogą to być zarówno dane tekstowe, jak i nagrania dźwiękowe, audiowizualne czy tylko wizualne. Warto wiedzieć, że do tej grupy zalicza się także wiadomości e-mail, SMS lub MMS.

W nowym postępowaniu gospodarczym, strona chcąca udowodnić, że nabyła, utraciła lub doszło do zmiany jej uprawnień wynikających z umowy lub innego stosunku prawnego będzie mogła to skutecznie uczynić jedynie za pomocą dokumentu w ww. rozumieniu.

Dowodem w sprawie mogą być również zeznania świadków, jednak w świetle znowelizowanej ustawy w postępowaniu gospodarczym będą one dopuszczane przez sąd wyłącznie o w sytuacji, jeśli po przeprowadzeniu pozostałych dowodów niewyjaśnione pozostaną istotne w sprawie kwestie. Oznacza, że dowody dokumentowe będą miały większe znaczenie w procesie niż osobowe.

Ustawodawca nałożył również obowiązek wskazania adresu poczty elektronicznej przez strony postępowania. Ich niewskazanie będzie traktowane jako brak formalny.  Podanie adresu e-mail ma na celu usprawnienie komunikacji stron z sądem.

Wprowadzone zmiany upraszczają postępowanie. To, czy sądy będą realizowały postulat kończenia spraw w 6 miesięcy, pokaże praktyka.

Autor: Agata Jaczyńska, Associate, adwokat.

Obywatele walczą z państwem o czyste powietrze. Czy to dopiero początek?

Prawo do korzystania – w tym oddychania – z nieskażonego powietrza jest dobrem chronionym przepisami polskiej Konstytucji. Coraz więcej osób zdaje sobie z tego sprawę i rozpoczyna walkę ze smogiem. Jak wskazuje ekspert z Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy, naruszenie czy zagrożenie prawa do wolności rozumiane jako prawo do nieograniczonych wyjść z domu, wietrzenia pomieszczeń i korzystania z mieszkania bez żadnych ograniczeń może np. powodować dyskomfort psychiczny i stać się przyczyną do dochodzenia przed sądem rekompensaty.

Na początku października br. warszawski Sąd Okręgowy orzekł w sprawie niedostatecznego działania państwa w walce z zanieczyszczeniem powietrza. Sąd przyznał łącznie 35 tys. zł zadośćuczynień na cele charytatywne w sprawie, w której powodami byli Jerzy Stuhr, Mariusz Szczygieł oraz Tomasz Sadlik. Przyczyną wniesienia pozwu stało się naruszenie ich dóbr osobistych.

Zobowiązania vs. rzeczywistość

Zgodnie z Konstytucją RP – każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej mu za niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. W przypadku walki ze smogiem jest to zaniechanie podjęcia działań po stronie Skarbu Państwa. Formułując powództwo odnośnie stanu powietrza w Polsce należałoby stwierdzić, że Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Środowiska i Ministra Energii nie podejmuje odpowiednich starań, nie działa skutecznie albo z opóźnieniem i w związku z tym doprowadził albo nie zapobiegł temu, że stan powietrza w Polsce jest na bardzo niskim poziomie. Dowodem na to jest przede wszystkim wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 2018 r. wskazujący na to, że Polska uchybiła zobowiązaniom Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2008/50/WE z dnia 21.05.2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy. Wynika z niego, że Polska nie podjęła właściwych działań w programach ochrony jakości powietrza i nieprawidłowo wdrożyła dyrektywę. Poza tym te naruszenia stwierdzono w raportach NIK. Dowodami są też chociażby raporty dotyczące stężeń szkodliwych substancji z przekroczeniem norm.

Co w zamian?

Za smog można żądać zadośćuczynienia – za cierpienia moralne, negatywne przeżycia osoby, której dobro osobiste zostało zagrożone lub zapłaty określonej kwoty na wskazany cel społeczny oraz naprawienia szkody. W przypadku dochodzenia roszczeń majątkowych należy liczyć się z kosztami sądowymi. Opłata wynosi 5% od wysuniętych żądań, a przypadku przegranej – całego procesu.

Zasądzenie zadośćuczynienia na cel społeczny ma charakter prewencyjny, a świadczenie na rzecz indywidualnej osoby ma zrekompensować jej doznaną krzywdę.

Złożenie pozwu do sądu to nie jedyny sposób na rozwiązanie tej sprawy. Jak wynika z raportu NIK główną przyczyną niedostatecznej jakości powietrza w Polsce jest „emisja pyłów zawieszonych i benzo(a)pirenu z domowych pieców i lokalnych kotłowni węglowych, w których spalanie węgla odbywa się w nieefektywny sposób”. W pierwszej kolejności zatem należałoby zająć się edukacją.

Wnoszący pozwy – Jerzy Stuhr, Mariusz Szczygieł oraz Tomasz Sadlik – mieli na celu przede wszystkim społecznie ważny interes w postaci zwrócenia uwagi na problem zanieczyszczonego środowiska i braku skutecznych działań ze strony władz publicznych. Jakość powietrza i jego wpływ na życie oraz zdrowie ludzkie to istotny problem, którego nie można lekceważyć.

Autor: Agata Jaczyńska, Associate, Adwokat.