Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej jako „Ustawa”) ochroną objęte są jedynie te zdjęcia, które są utworami, tj. są przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Nie będą takimi np. fotografie dzieł sztuki, czy osobne fotografie, które przedstawiają wyłącznie inną fotografię. Zasadą jest, iż korzystanie z cudzego utworu wymaga zgody. Zgoda ta (licencja) musi koniecznie określać zakresy dozwolonego korzystania (tzw. pola eksploatacji). Powinna również określać miejsce korzystania i okres czasu na jaki zostało udzielone zezwolenie (art. 67 Ustawy), a przy braku takiego wskazania, uprawnienie obejmuje okres 5 lat i terytorium państwa, na którym biorący licencję ma swoją siedzibę (miejsce zamieszkania). Jednakże ustawodawca dopuścił korzystanie z cudzego utworu bez konieczności uzyskania zgody uprawnionego, w tamach tzw. dozwolonego użytku. Na mocy przepisu art. 23 ust. 1 Ustawy, „bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.” Przy czym korzystanie w granicach dozwolonego użytku obwarowane jest warunkiem podania imienia i nazwiska twórcy oraz źródła (art. 34 Ustawy). Ponadto użytek ten nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy (art. 35 Ustawy). Dodać należy, iż utwór rozpowszechniony to taki, który za zezwoleniem twórcy został już w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie. Dochodzi do tego głównie poprzez wprowadzenie utworu do obrotu, a więc udostępnienie publiczne poprzez sprzedaż egzemplarza lub oryginału tegoż utworu przez uprawnionego. Można stąd wnioskować, iż o konieczności i zakresie (czasowym i terytorialnym) uzyskania zezwolenia na korzystanie z fotografii będącej utworem będzie decydował przede wszystkim zakres i sposób korzystania z niej. Korzystanie z fotografii już rozpowszechnionej (w ramach wprowadzonego do obrotu egzemplarza kalendarza zawierającego fotografię), w zakresie własnego użytku (m.in. eksponowanie w mieszkaniu, przechowywanie wśród rzeczy osobistych, pokazywanie rodzinie czy znajomym) nie wymaga uzyskania żadnego zezwolenia, a takie korzystanie nie jest ograniczone w czasie. Natomiast, osoba, która chce korzystać z fotografii w zakresie szerszym niż dozwolony użytek (m.in. prowadzenia działalności gospodarczej), musi uzyskać zgodę na korzystanie z wyraźnym wskazaniem zakresu tego korzystania. Ustawodawca przychodzi tu z pomocą wskazując w art. 50 Ustawy przykładowe pola eksploatacji utworu, takie jak zwielokrotnianie utworu, wprowadzanie do obrotu, użyczenie i inne formy rozpowszechniania. Stąd, przy zawieraniu umowy licencji uwzględnić należy przede wszystkim zakres i sposób korzystania z utworu, które wymaga zgody uprawnionego. Te kwestie zaś zdeterminują jednocześnie okres i terytorium, w którym takie właśnie korzystanie będzie miało miejsce. Zatem, chcąc wprowadzić do obrotu utwór w postaci fotografii stanowiącej np. część kalendarza, a także chcąc ją rozpowszechniać (obrót egzemplarzami), korzystający z licencji powinien uzyskać zgodę uprawnionego na czas, w którym korzystający chce takie działania podejmować.
Miesiąc: maj 2008
Roszczenia pracownika względem pracodawcy a fikcyjna likwidacja stanowiska pracy
Przede wszystkim należy wskazać, iż uznanie przyczyny rozwiązania umowy o pracę za fikcyjną należy wyłącznie do sądu pracy. W przypadku bowiem wniesienia przez pracownika odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę Sąd bada czy to rozwiązanie umowy o pracę było uzasadnione oraz zgodne z przepisami prawa. Wskazanie więc nieprawdziwej przyczyny skutkowałoby uznaniem, iż wypowiedzenie to było nie zasadne. Pracownik który ma podejrzenie, iż pracodawca uzasadnia wypowiedzenie pozorną likwidacją stanowiska pracy może żądać przed Sądem uznania tego wypowiedzenia za bezskuteczne, przywrócenia do pracy lub odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy. Trzeba jednak mieć na uwadze, iż Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia go do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe. Ocena tego powinna być dokonywana z uwzględnieniem wszystkich okoliczności, które mogłyby mieć wpływ na przyznanie pracownikowi przez sąd pracy innego (alternatywnego), niż wybrane przez pracownika, roszczenia. Powinna uwzględniać także te okoliczności, które wystąpiły po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę ( wyr. SN z 04.10.2000 r., I PKN 531/00, OSNP 2002/10/234). Do okoliczności przemawiających za niemożnością lub niecelowością przywrócenia pracownika do pracy można zaliczyć np. poważny konflikt z przełożonym . W takich sytuacjach Sąd orzeka o odszkodowaniu, które zgodnie z art. 47(1) kp przyznawane jest w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia..
Dodatkowo można jeszcze wskazać roszczenia przysługujące pracownikowi z tytułu ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników . Zgodnie bowiem z art. 8 i 10 ww. ustawy pracownikowi w razie rozwiązania z nim stosunku pracy z przyczyn jego niedotyczących zarówno w trybie zbiorowym, jak i indywidualnym przysługuje odprawa pieniężna. Możliwość dochodzenia dodatkowo odprawy przez pracownika, w którego uzasadnieniu wypowiedzenia umowy o pracę znalazła się fikcyjna przyczyna, potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego. Zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 stycznia 2000 r. w sprawie o sygn.akt I PKN 499/99 (OSNAPiUS 2001/12 poz. 407Z) „wskazanie fikcyjnej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi w rzeczywistości zwolnionemu z przyczyn dotyczących pracodawcy nie pozbawia pracownika prawa do odszkodowania z tytułu wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę oraz prawa do odprawy pieniężnej przysługującej pracownikom zwolnionym z pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy.” Odprawa przysługująca pracownikowi za niezawinione przez niego wypowiedzenie umowy o pracę wynosi równowartość jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata; dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat; oraz trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat. Odprawę pieniężną ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Planowana nowelizacja ustawy
Planowana zmiana brzmienia art. 22 w ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych wbrew pozorom nie jest duża i nie wpłynie w sposób znaczący na przebieg postępowań o udzielenie zamówień publicznych. Obecnie o udzielenie zamówienia publicznego mogą ubiegać się wykonawcy, którzy m.in. dysponują potencjałem technicznym i osobami zdolnymi do wykonania zamówienia. Nowelizacja poprzez dodanie wyrazów ,,lub przedstawią pisemne zobowiązanie innych podmiotów do udostępnienia potencjału technicznego i osób zdolnych do wykonania zamówienia”, zgodnie z uzasadnieniem jej projektu „ma umożliwić wykazanie spełniania warunku udziału w postępowaniu przez wykonawców, którzy nie dysponują samodzielnie potencjałem technicznym i osobami zdolnymi do wykonania zamówienia”.
W rzeczywistości zezwala na to jednak nawet obecne brzmienie komentowanego przepisu. Jak podkreśla się w doktrynie i orzecznictwie obecne sformułowanie „dysponuje” wskazuje, że wystarczające do spełnienia tego warunku jest aby wykonawca który środków technicznych lub osób zdolnych do wykonania zamówienia nie posiada, zawarł stosowne porozumienia, uprawniające go do korzystania z zasobów innego podmiotu przy wykonywaniu zamówienia.
Nowelizacja nie wpłynie zatem również istotnie na zmianę katalogu dokumentów, których zamawiający może żądać od wykonawcy. Już wskazałam powyżej, już dzisiaj możliwe jest na potwierdzenie spełniania warunku określonego w art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych przedstawienie pisemnego zobowiązania innego podmiotu do udostępnienia potencjału technicznego i osób zdolnych do wykonania zamówienia.
Planowaną zmianę należy ocenić pozytywnie jako jednoznacznie rozstrzygającą kwestię, która budziła wątpliwości i przenoszącą wprost do przepisów dorobek orzecznictwa polskiego oraz ETS.
Wywłaszczanie nieruchomości i odszkodowanie za wywłaszczenie
Nieruchomość może być wywłaszczona tylko na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz jednostki samorządu terytorialnego na podstawie decyzji starosty wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej. Wywłaszczenie nieruchomości może nastąpić jedynie za słusznym odszkodowaniem, które ma odpowiadać wartości pozbawionego albo ograniczonego prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Odszkodowanie może nastąpić w formie zapłaty określonej sumy pieniężnej bądź przyznania nieruchomości zamiennej. Przyznane osobie wywłaszczonej odszkodowanie musi odpowiadać wartości pozbawionych lub ograniczonych praw. W przypadku, gdy na wywłaszczanej nieruchomości lub prawie użytkowania wieczystego tej nieruchomości są ustanowione inne prawa rzeczowe, odszkodowanie zmniejsza się o kwotę równą wartości tych praw. Starosta w decyzji o wywłaszczeniu ustala wysokość odszkodowania według stanu i wartości wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. W przypadku gdy starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu, wysokość odszkodowania ustala się według stanu nieruchomości w dniu pozbawienia lub ograniczenia praw. Ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość rynkową nieruchomości. Przy określaniu wartości rynkowej nieruchomości uwzględnia się w szczególności jej rodzaj, położenie, sposób użytkowania, przeznaczenie, stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, stan nieruchomości oraz aktualnie kształtujące się ceny w obrocie nieruchomościami. Wartość rynkową nieruchomości określa się według aktualnego sposobu jej użytkowania, jeżeli przeznaczenie nieruchomości, zgodne z celem wywłaszczenia, nie powoduje zwiększenia jej wartości. Jeżeli przeznaczenie nieruchomości, zgodne z celem wywłaszczenia, powoduje zwiększenie jej wartości, wartość rynkową nieruchomości określa się według alternatywnego sposobu użytkowania wynikającego z tego przeznaczenia. Jeżeli ze względu na rodzaj nieruchomości nie można określić jej wartości rynkowej, gdyż tego rodzaju nieruchomości nie występują w obrocie, określa się jej wartość odtworzeniową.
W ramach odszkodowania właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu wywłaszczonej nieruchomości może być przyznana, za jego zgodą, odpowiednia nieruchomość zamienna z zasobu nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku zaistnienia różnicy między wysokością odszkodowania ustalonego w decyzji a wartością nieruchomości zamiennej wyrównuje się ją przez dopłatę pieniężną.
Zapłata odszkodowania następuje jednorazowo, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu podlega wykonaniu, a w sprawach, w których wydano odrębną decyzję o odszkodowaniu, zapłata odszkodowania następuje jednorazowo w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o odszkodowaniu stała się ostateczna.
Wysokość odszkodowania ustalona w decyzji podlega waloryzacji na dzień jego zapłaty, którą dokonuje organ, osoba lub jednostka organizacyjna obowiązana do zapłaty odszkodowania. Jeżeli decyzja, na podstawie której wypłacono odszkodowanie, została następnie uchylona lub stwierdzono jej nieważność, osoba, której wypłacono odszkodowanie, lub jej spadkobierca są zobowiązani do zwrotu tego odszkodowania po jego waloryzacji na dzień zwrotu.