Kontrowersje wokół przekazywania prezentów o małej wartości i próbek

Niejednokrotnie podczas różnego rodzaju Konferencji, warsztatów itp. Można się spotkać z tym, że uczestnicy tego rodzaju imprez otrzymują od organizatorów różnego rodzaju gadżety. Ich rodzaj zależy od pomysłowości darczyńcy, natomiast wartość zależy od zasobności portfela. Warto jednak pamiętać, że czasem za takie podarunki trzeba dodatkowo uiścić daninę podatkową, aby być w zgodzie z literą prawa.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w ustawie o VAT, opodatkowaniu podlegają czynności dokonywane za wynagrodzeniem, ale również czynności bez wynagrodzenia. W sposób oczywisty przepisy stawiają w niekorzystnej sytuacji podatników, którzy dokonują nieodpłatnych wydań towarów, gdyż ciężar podatku VAT muszą co do zasady pokryć z własnej kieszeni.

Aby złagodzić dolegliwość związaną z opodatkowaniem nieodpłatnego wydania towarów, ustawodawca przewidział wyłączenie z opodatkowania prezentów o małej wartości i próbek. Ich nieodpłatne przekazanie, na warunkach określonych w ustawie, nie podlega opodatkowaniu VAT, nawet w sytuacji, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego przy ich nabyciu. Czym są prezenty o małej wartości i próbki i na jakich można dokonać ich nieodpłatnego przekazania? Kwestię te wytłumaczymy nieco dalej.

Limit kwotowy

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, przez prezenty o małej wartości rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towarów:

1) o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób
2) których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa w pkt 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

Wprowadzenie limitu kwotowego określającego maksymalną wartość prezentu o małej wartości jest zgodne z Dyrektywą 2006/112/WE. W wyroku z dnia 30 września 2010 r. w sprawie C-581/08 EMI Group Ltd, TSUE uznał, że wspomniane limity należy rozumieć w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie temu, aby przepisy krajowe przewidywały ograniczenie pieniężne w odniesieniu do prezentów przekazywanych na rzecz tej samej osoby w okresie dwunastomiesięcznym lub też stanowiących część serii kolejnych prezentów.

Warto wiedzieć, że obecnie warunkiem uznania towarów o wartości nieprzekraczającej 100 zł za nieopodatkowane prezenty o małej wartości jest prowadzenie ewidencji pozwalającej na ustalenie tożsamości obdarowanych osób. Wprowadzenie przedmiotowego wymogu należy uznać za nadmierną uciążliwość administracyjną. W praktyce trudno bowiem wymagać od przedsiębiorcy, aby prowadził taką ewidencję podczas targów czy konferencji. Ustawa nie określa żadnych szczególnych wymogów prowadzenia przedmiotowej ewidencji. Za wystarczające należy więc uznać prowadzenie ewidencji zawierającej wyłącznie imiona i nazwiska tych osób, jak również wartość przekazanych im towarów w ciągu roku podatkowego. Podatnicy nie mają obowiązku podawania innych danych indywidualizujących obdarowane osoby, jak np. adres zamieszkania/siedziby, PESEL, NIP.

Obowiązek prowadzenia ewidencji nie wystąpi, gdy jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), który przekazujemy, nie przekracza 10 zł. Co ważne, limit 10 zł odnosi się do ceny pojedynczego prezentu, a nie do sumy wszystkich podarunków. Jeżeli więc przedsiębiorca nieodpłatne przekaże jednemu kontrahentowi 20 notesów o cenie jednostkowej 9,50 zł każdy, w dalszym ciągu mamy do czynienia z prezentem o małej wartości, pomimo że łączna wartość przekazanych towarów wynosi 190 zł.

Definicja prezentu o małej wartości odwołuje się bowiem do jednostkowej ceny nabycia lub jednostkowego kosztu wytworzenia prezentu.

Nieodpłatne próbki

Kolejną grupą towarów, których nieodpłatne przekazanie nie podlega opodatkowaniu VAT są próbki. Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, przez próbkę rozumie się identyfikowalne jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci. Warto przy tym pamiętać, że ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika:

• ma na celu promocję tego towaru;
• nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać go do zakupu promowanego towaru.

Przede wszystkim warto zaznaczyć, iż ustawodawca nie określa górnej granicy wartości próbek, tak jak czyni to w odniesieniu do prezentów. Nie ma więc przeszkód, aby za próbkę uznać nawet towar o znacznej wartości. Może się zdarzyć, że podatnik będzie przekazywał zarówno próbki, jak i prezenty. Wówczas wartości próbek nie bierze się pod uwagę przy ustalaniu kwot granicznych istotnych dla przekazania prezentów.

Wątpliwości budzi natomiast przyjęcie przez ustawodawcę, iż przez próbkę należy rozumieć „niewielką ilość” towarów. Dla jednego przedsiębiorcy niewielką ilością będzie 1.000 sztuk tego samego towaru, a dla innego – 10.000 sztuk. Jeszcze inne kryteria należy przyjąć w przypadku różnych grup towarów. Inaczej ocenimy nieodpłatne wydanie 100 sztuk pieczywa, a inaczej 100 sztuk alkoholu. Powyższa okoliczność powinna być oceniana w każdym przypadku indywidualnie.

Wątpliwości z oznaczaniem

Organy podatkowe wymagają oznaczenia wydawanych nieodpłatnie towarów jako „próbka towaru”. Takie podejście powoduje wiele praktycznych problemów z zamieszczeniem wymaganego oznaczenia na niektórych towarach. W kontekście wyroku TSUE C-581/08 EMI Group Ltd wydaje się jednak, iż wykracza ono poza dopuszczalną wykładnię przepisu. Ocena towaru jako „próbki” powinna zostać dokonana z punktu widzenia przeznaczenia nadanego mu przez podatnika, a nie etykiety umieszczonej na towarze.

Okoliczność, czy towar służy zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego, powinna być oceniana z punktu widzenia podatnika przekazującego towar. Jeżeli bowiem nieodpłatne przekazanie próbki towaru jest elementem promocji tego towaru i w konsekwencji ma skłaniać potencjalnych odbiorców do jego zakupu, wówczas jego nieodpłatne przekazanie nie podlega opodatkowaniu VAT.

Ważne!

Dokonując nieodpłatnego wydania towarów należy zwrócić szczególną uwagę na okoliczność, czy towar może być uznany za prezent o małej wartości lub próbkę. Prawidłowa kwalifikacja pozwoli osiągnąć oszczędności związane z brakiem obowiązku zapłaty podatku VAT od nieodpłatnego wydania towarów.

Autor: Tomasz Strzałkowski, Doradca Podatkowy, Kancelaria Chałas i Wspólnicy