Jednym z podstawowych założeń prawa karnego jest odpowiedzialność osób fizycznych za popełnienie przestępstwa. Aby można było mówić o popełnieniu przestępstwa, czyn spełniający jego znamiona winien być czynem człowieka – osoby fizycznej. Jednakże prawodawstwo polskie przewiduje również odpowiedzialność m.in. osób prawnych za przestępstwa. Odpowiedzialność wprowadzona została przez ustawę z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny popełnione pod groźbą kary. Ustawa definiuje podmiot zbiorowy jako osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną. Do kręgu podmiotów zbiorowych zaliczać się więc będą zarówno mające osobowość prawną spółki akcyjne oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak też i spółki osobowe w tym m.in. spółki jawne czy komandytowe. Pojęcie podmiotów zbiorowych obejmuje również spółki z udziałem Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, a także zagraniczne jednostki organizacyjne. Podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności za czyn zabroniony, którym jest zachowanie osoby fizycznej działającej w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego w ramach uprawnienia lub obowiązku do jego reprezentowania, podejmowania w jego imieniu decyzji lub wykonywania kontroli wewnętrznej, albo przy przekroczeniu tego uprawnienia lub niedopełnieniu tego obowiązku. Odpowiedzialność podmiotu zbiorowego rodzi również działanie osoby dopuszczonej do działania w wyniku przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez ww. osoby działające w imieniu podmiotu zbiorowego. Odpowiedzialność podmiotu zbiorowego dotyczy również osoby działającej w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego, za zgodą lub wiedzą osoby fizycznej reprezentującej podmiot zbiorowy. Istotą odpowiedzialności na gruncie przedmiotowej ustawy jest uprzednie stwierdzenie popełnienia czynu zabronionego przez osobę fizyczną, która dopuściła się takiego działania. Stosownie bowiem do art. 4 ustawy podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności, jeżeli fakt popełnienia czynu zabronionego został potwierdzony m.in. prawomocnym wyrokiem skazującym tę osobę. Należy jednakże podkreślić, iż podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności, jeżeli do popełnienia czynu zabronionego doszło w następstwie co najmniej braku należytej staranności w wyborze osoby fizycznej, która popełniła przestępstwo, lub co najmniej braku należytego nadzoru nad tą osobą – ze strony organu lub przedstawiciela podmiotu zbiorowego. Sankcją wobec podmiotu zbiorowego za dopuszczenie się przez osobę fizyczną przedmiotowego czynu jest orzeczenie przez sąd kary pieniężnej w wysokości od 1.000 do 20.000.000 złotych, nie wyższej jednak niż 10 % przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony, będący podstawą odpowiedzialności tego podmiotu. Sąd wobec podmiotu zbiorowego orzeka również przepadek przedmiotów pochodzących chociażby pośrednio z czynu zabronionego, lub które służyły, lub były przeznaczone do popełnienia czynu zabronionego, korzyści majątkowej pochodzącej chociażby pośrednio z czynu zabronionego oraz równowartości przedmiotów lub korzyści majątkowej, pochodzących chociażby pośrednio z czynu zabronionego. Sad może również orzec fakultatywnie wobec podmiotu zbiorowego m. in. zakaz promocji lub reklamy prowadzonej działalności, wytwarzanych lub sprzedawanych wyrobów, świadczonych usług lub udzielanych świadczeń, zakaz korzystania z dotacji, subwencji lub innych form wsparcia finansowego środkami publicznymi, zakaz korzystania z pomocy organizacji międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest członkiem, zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne, zakaz prowadzenia określonej działalności podstawowej lub ubocznej, podanie wyroku do publicznej wiadomości. Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych powstaje jedynie w razie popełnienia jednego ze wskazanych w przedmiotowej ustawie przestępstw. Są to m.in. przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierom wartościowym, przeciwko własności intelektualnej, czy przeciwko środowisku. Istotnym jest, iż odpowiedzialność albo brak odpowiedzialności podmiotu zbiorowego na zasadach określonych w przedmiotowej ustawie nie wyłącza odpowiedzialności cywilnej za wyrządzoną szkodę, odpowiedzialności administracyjnej ani indywidualnej odpowiedzialności prawnej sprawcy czynu zabronionego. Warto zaznaczyć, iż przez niespełna 2 lata (od czasu wejścia ustawy w życie do czasu jej nowelizacji z 28 lipca 2007 r.) ustawa ta nie została w praktyce ani razu zastosowana.