Zmiany na rynku pracy, wywołane aktualną sytuacją gospodarczą skutkują między innymi spadkiem dotychczasowego poziomu zatrudnienia. Planowane zwolnienia obejmują swoim zakresem pracowników zatrudnionych na każdym szczeblu struktury organizacyjnej przedsiębiorstw, dotykając także grup mających dostęp do szczególnie chronionych informacji. Jak pokazują najnowsze analizy w zakresie bezpieczeństwa własności intelektualnej przedsiębiorstw, recesja gospodarcza i związane z nią zwolnienia mogą w istotny sposób zwiększać ryzyko wyprowadzenia chronionych danych na zewnątrz firmy przez nieuprawnione do tego podmioty. Rozwiązanie stosunku pracy sprzyja bowiem pozyskiwaniu chronionych informacji, w celu polepszenia własnej pozycji zawodowej i nawiązania współpracy z podmiotami prowadzącymi działalność konkurencyjną w stosunku do byłego pracodawcy. Tego rodzaju działania, nieakceptowane z punktu widzenia etyki zawodowej, mogą stać się powodem dotkliwych konsekwencji materialnych dla podmiotów redukujących zatrudnienie, w ramach przeciwdziałania niekorzystnym zjawiskom na rynku gospodarczym. Stwierdzone ryzyka nie mają jednak charakteru bezwzględnego – przy wykorzystaniu odpowiednich mechanizmów prawnych możliwe jest ich zminimalizowanie, bądź nawet całkowita eliminacja.
Dla przeciwdziałania potencjalnym ryzykom związanym z kradzieżą własności intelektualnej wstępnie należy rozważyć przeprowadzenie konkretnych działań ochronnych, wśród których wymienić można np :
– audyt ochrony danych osobowych, z punktu widzenia zgodności ich przechowywania z wymogami krajowego i unijnego ustawodawstwa oraz międzynarodowymi standardami w tej dziedzinie; zastosowanie odpowiednich procedur może uchronić przedsiębiorstwo przed konsekwencjami prawnymi związanymi z niedopełnieniem prawnie przewidzianych procedur oraz zmniejszyć ryzyko wyprowadzenia wrażliwych informacji na zewnątrz firmy;
– optymalizację zasad dostępu do chronionych informacji oraz obiegu danych w strukturze organizacyjnej firmy (w szczególności zasad korzystania z dostępnych zasobów informatycznych, wykorzystywania środków komunikacji na odległość w trakcie świadczenia usług, związanych z dostępem do zastrzeżonych informacji, etc.); przejrzyste reguły dot. obiegu informacji w firmie ułatwiające kontrolę nad ich przepływem, uwidaczniające potencjalne ryzyka z możliwością ich wyprowadzenia, co pozwala na zastosowanie mechanizmów minimalizujących negatywne konsekwencje z tym związane;
– wprowadzenie nowych uregulowań w zakresie zawieranych umów o pracę, bądź innych umów, na podstawie których jest ona wykonywana w celu wprowadzenia mechanizmów reagowania w przypadku stwierdzenia wyprowadzenia chronionych informacji na zewnątrz firmy; proponowane rozwiązania dotyczą min. odpowiedniego sformułowania klauzul zakazu konkurencji obowiązujących po ustaniu stosunku pracy z pracownikiem, mającym dostęp do chronionej własności intelektualnej przedsiębiorstwa;
– szkolenia pracownicze i kadry zarządzającej w zakresie ochrony informacji i należytych praktyk w tej dziedzinie;
Zwiększone ryzyko kradzieży własności intelektualnej w szczególnym stopniu dotyka podmioty świadczące usługi o charakterze outsourcingowym na krajową lub międzynarodową skalę. Ze względu na oszczędność kosztów, w ostatnich latach wiele ze znaczących międzynarodowych przedsiębiorstw zdecydowało się umieścić niektóre ze swoich działów w rejonie Europy środkowo-wschodniej, także w Polsce. W związku z korporacyjnym charakterem podmiotów zlecających dokonanie określonych czynności, może dojść do sytuacji, w której zatrudnieni w krajowych oddziałach będą mieć dostęp do chronionej własności intelektualnej o znaczącej wartości, co wymaga szczególnej dbałości w dochowywaniu standardów jej ochrony. Minimalizacja ryzyk, związanych z jej kradzieżą, powinna stanowić w okresie kryzysu jeden z podstawowych wyznaczników skutecznego zarządzania zasobami. Podjęcie odpowiednich działań w przedmiocie ich ochrony oraz wypracowanie standardów zarządzania i obiegu informacji u outsourcera stanowić może istotny czynnik, wpływający na decyzję o powierzeniu wykonywania usług związanych z wykorzystaniem chronionych danych. Tym większe znaczenie odgrywać będą odpowiednie mechanizmy prawne, pozwalające stworzyć bezpieczne środowisko pracy oraz minimalizować zagrożenia związane z potencjalnym wyprowadzeniem cudzej własności intelektualnej na zewnątrz firmy.