Rozwiązanie spółki z długami

Czy możliwe jest wykreślenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z rejestru przedsiębiorców w sytuacji, kiedy nie ma ona majątku pozwalającego na wypełnienie w toku postępowania likwidacyjnego wszystkich jej zobowiązań i pozostaną one niezaspokojone?

Art.272 k.s.h. stanowi, że rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Zgodnie zaś z art. 279 k.s.h. likwidatorzy powinni ogłosić o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie 3 miesięcy od dnia tego ogłoszenia. Ponadto, w przypadku upadłości spółki jej rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru.

W praktyce zdarzają się przypadki, że spółka nie ma już żadnego majątku, składa wniosek o ogłoszenie upadłości, który następnie zostaje oddalony z powodu braku majątku wystarczającego na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego i spółka nie zostaje skutecznie rozwiązana w wyniku postępowania upadłościowego. Czy w takiej sytuacji możemy uznać, że likwidacja jest zakończona i wykreślić spółkę z rejestru, czy też wykreślenie, a w konsekwencji rozwiązanie spółki może nastąpić jedynie w przypadku skutecznego zakończenia postępowania likwidacyjnego i czy w ogóle można wykreślić z rejestru spółkę z długami?

Powyższy problem był kilkakrotnie przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego. W chwili obecnej można uznać za utrwalony w judykaturze pogląd, że likwidacja jest ukończona wtedy, gdy w majątku spółki nie ma już żadnych składników majątkowych i okoliczność ta zostanie stwierdzona sprawozdaniem likwidacyjnym. W postanowieniu z dnia 20 września 2007 r. Sąd Najwyższy (sygn. akt: II CSK 240/07) wyraził pogląd, że możliwe jest wykreślenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z rejestru także wtedy, jeżeli nie ma ona majątku pozwalającego na wypełnienie w toku postępowania likwidacyjnego wszystkich jej zobowiązań i pozostaną one niezaspokojone.

W przeciwnym przypadku dochodziłoby do kuriozalnych sytuacji utrzymywania w rejestrze spółek nie prowadzących żadnej działalności. Jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy, wykreślenie spółki z rejestru nie jest równoznaczne ze zwolnieniem jej ze zobowiązań, bez potrzeby zaspokajania wierzycieli. Jeżeli spółka mogłaby zostać wykreślona dopiero z chwilą zaspokojenia wierzycieli to mielibyśmy do czynienia z fikcją istnienia spółki, pomimo braku możliwości uczestniczenia w działalności gospodarczej.

Warto dodać, że pomimo wykreślenia spółki z ograniczoną odpowiedzialności z rejestru, niezaspokojeni wierzycieli mogą wciąż dochodzić swoich praw względem członków zarządu, na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. Bezskuteczność egzekucji wobec spółki wynika bowiem z faktu oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, gdyż majątek spółki nie wystarczał na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego.