Zwolnienia monitorowane

Outplacement, czyli tzw. zwolnienia monitorowane, wiążą się z obowiązkami pracodawcy wobec pracowników tracących zatrudnienie w ramach zwolnień grupowych. Ogólne formy programów pomocowych i pojecie zwolnienia monitorowanego określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r., Nr 99, poz. 1001 ze zm.). Według tej ustawy zwolnienie monitorowane to rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w związku z którym dla pracowników będących w okresie wypowiedzenia lub zagrożonych taką perspektywą świadczone są usługi rynku pracy. Warunkiem uznania zwolnień grupowych za kwalifikujące się do kategorii monitorowanych, jest zamiar zwolnienia co najmniej 50 pracowników w okresie 3 miesięcy (art. 70 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia) niezależnie od łącznej liczby zatrudnionych w przedsiębiorstwie. W takim przypadku pracodawca zobowiązany jest uzgodnić z właściwym powiatowym urzędem pracy zakres i formy pomocy dla zwalnianych pracowników.

Zgodnie z ustawą pomoc taka dotyczyć ma usług rynku pracy (art. 70 ust. 2), do których zalicza się w szczególności pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe, szkolenia i pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy (art. 35). Jeśli zwolnienia mają objąć mniejszą liczbę pracowników, pracodawca może (ale nie musi) opracować programy pomocowe. Nie ma uniwersalnego modelu przeprowadzania zwolnień monitorowanych. Inaczej konstruuje się programy pomocowe dla pracowników niższego szczebla, inaczej dla kadry kierowniczej. Programy outplacementu wiążą się tez często z monitorowaniem lokalnych rynków pracy w poszukiwaniu możliwości zatrudnienia dla zwalnianych pracowników. W przypadku, gdy pracę tracą specjaliści lub menadżerowie, wówczas nie są odosobnione indywidualne programy pomocowe. Programy usług rynku pracy dla zwalnianych pracowników mogą być finansowane z różnych źródeł, w tym (art. 70 ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia): przez pracodawcę, przez pracodawcę i odpowiednie jednostki administracji publicznej (tzn. urząd pracy), na podstawie porozumienia organizacji i osób prawnych z udziałem pracodawcy. Podstawowe usługi rynku pracy są bezpłatnie świadczone przez wojewódzkie i powiatowe urzędy pracy, a do nieodpłatnego korzystania z usług uprawnieni są wszyscy bezrobotni i poszukujący pracy oraz pracodawcy. Pracownicy objęci zwolnieniami monitorowanymi mają także ustawowo zagwarantowaną pomoc właściwego powiatowego urzędu pracy w zakresie poradnictwa zawodowego i mogą być kierowani na jednorazowe szkolenia organizowane i finansowane przez ten urząd. Wdrażanie programów pomocowych w ramach zwolnień monitorowanych może stanowić dla firm pewne obciążenie finansowe, zwłaszcza przy korzystaniu w tym zakresie z usług profesjonalnych firm doradztwa personalnego oferujących wieloaspektowe działania w ramach outplacementu. Należy jednak pamiętać, ze im lepiej sprofilowany jest program pomocowy, tym w efekcie sprawniej przeprowadzane będą zwolnienia grupowe, a ryzyko sporów sądowych z pracownikami mniejsze.