Zasady ustalania wynagrodzenia członków organów spółek komunalnych

Jednostki samorządu terytorialnego (j.s.t.) powierzone im zadania własne wykonują często, tworząc spółki kapitałowe. Ich działalność podlega, podobnie jak działalność spółek z kapitałem prywatnym, przepisom ksh, z pewnymi jednak obostrzeniami np. w zakresie wynagradzania członków organów spółek komunalnych.

Ustawa z 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U Nr 26, poz. 306 z późn. zm.), zwana „ustawą kominową” stanowi, że w spółkach, w których gmina (powiat, województwo) jest jedynym udziałowcem, wynagrodzenie członków rady nadzorczej ustala organ właściwy do reprezentowania jednostki samorządowej lub organ, który utworzył lub nadzoruje spółkę. Ponieważ organami reprezentującymi j.s.t. są ich organy wykonawcze (prezydent miasta, wójt lub burmistrz, zarząd powiatu lub województwa), te właśnie będą decydować o wynagrodzeniu członków rad nadzorczych. W jednoosobowych spółkach komunalnych funkcje zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia) pełnią ich organy wykonawcze (art. 12 ust. 4 ustawy o gospodarce komunalnej). Należy jednak pamiętać, że mimo faktycznej tożsamości organów, ustalenia wynagrodzenia dokonywać będzie organ gminy, nie organ spółki. Zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie) będzie natomiast organem kompetentnym do ustalenia wynagrodzenia członków rady nadzorczej, gdy j.s.t. będzie posiadać więcej niż 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji spółki.

Zasady ustalania wynagrodzenia osób wchodzących w skład zarządu uregulowano różnie, w zależności od pełnionej w zarządzie funkcji. I tak, wynagrodzenie prezesa zarządu ustalane będzie analogicznie, jak w przypadku członków rady nadzorczej. Podmiotem właściwym do jego ustalenia będzie – w zależności od wielkości udziałów w spółce – organ wykonawczy gminy albo organ stanowiący spółki. Te same zasady będą obowiązywać również w razie powierzenia zarządu w spółce na podstawie umowy cywilnoprawnej, w tym o wykonywanie usług zarządczych.

Ustawa kominowa nie wskazuje natomiast organu kompetentnego do ustalania wynagrodzenia pozostałych członków zarządu. W tym więc zakresie zastosowanie znajdą zasady ogólne. Ustawa kominowa zawiera też regulacje dotyczące maksymalnej wysokości i form wynagradzania członków organów ww. spółek. Przewiduje, że członkom zarządów i rad nadzorczych tych spółek przysługuje wyłącznie wynagrodzenie miesięczne, które – niezależnie od podstawy pełnienia funkcji – nie może przekroczyć określonego ustawą limitu. Dla członków zarządu limit ten stanowi sześciokrotność, a dla członków rad nadzorczych jednokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w IV kwartale roku poprzedniego, ogłaszanego przez Prezesa GUS, które za IV kwartał 2009 r. wyniosło 3454,58 zł. Obok ww. wynagrodzenia, członkom organów mogą zostać przyznane świadczenia dodatkowe (np. ubezpieczenie majątkowe) oraz nagroda roczna. Jeśli jednak j.s.t jest jedynym udziałowcem spółki, wartość świadczeń dodatkowych nie może przekroczyć 12-krotności ww. przeciętnego wynagrodzenia, zaś wartość nagrody rocznej 3-krotności takiego wynagrodzenia. Osobom wchodzącym w skład organów nie przysługują żadne inne, poza ww., formy wynagradzania.

Surowszy reżim prawny w zakresie ustalania wynagrodzenia członków organów spółek komunalnych powoduje, że zarobki w takich spółkach odbiegają od wolnorynkowych. Wydaje się to jednak uzasadnione, zważywszy cel, dla którego są tworzone i źródła ich finansowania.