Umowy zawierane pomiędzy przedsiębiorcami niosą ze sobą duże ryzyko finansowe, gdyż zazwyczaj ich przedmiotem są zobowiązania o dużej wartości. Wskazane jest zatem, aby już na etapie zawierania umowy z kontrahentem ustalić sposób zabezpieczenia na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, a także uchylania się przez drugą stronę umowy od spełnienia zobowiązania pieniężnego. Jeśli chodzi o zabezpieczenie wykonania wynikającego z umowy zobowiązania niepieniężnego, rozwiązaniem, które warto zastosować jest instytucja kary umownej. Zgodnie z brzmieniem art. 483 Kodeksu cywilnego dopuszczalne jest zastrzeżenie umowne, zgodnie z którym naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy. Oznacza to, że w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez jedną ze stron, drugiej stronie umowy należy się kara umowna w zastrzeżonej na ten wypadek kwocie i to bez względu na wysokość poniesionej szkody. W myśl art. 484 § 1 zd. 2 Kodeksu cywilnego, co do zasady w przypadku skorzystania z instytucji kary umownej, nie jest dopuszczalne żądanie odszkodowania w wysokości przekraczającej ustaloną kwotę kary umownej. Strony mogą jednak odmiennie uregulować tę kwestię, postanawiając w umowie, że stronie należeć się będzie, poza karą umowną, również odszkodowanie, które w pełni pokryje poniesioną szkodę.
Skorzystanie z instytucja kary umownej jest dla potencjalnego wierzyciela o tyle korzystne, że w razie sporu, nie musi on wykazywać przed sądem szczegółowo rozmiarów poniesionej szkody. Wystarczające jest w takim wypadku udowodnienie, że kontrahent dopuścił się naruszenia określonych postanowień umownych. Zabezpieczeniu wykonania zobowiązań pieniężnych służą inne instytucje. Do najpowszechniej stosowanych należy poręczenie, weksel in blanco, przelew wierzytelności, przystąpienie do długu, dobrowolne poddanie się przez dłużnika egzekucji w formie aktu notarialnego w trybie art. 777 Kodeksu postępowania cywilnego, a także zastaw zwykły i zastaw rejestrowy, hipoteka, przewłaszczenie na zabezpieczenie i zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej. Z punktu widzenia wierzyciela na szczególną uwagę zasługują rzeczowe sposoby zabezpieczenia wierzytelności, w tym zastaw zwykły i zastaw rejestrowy.
Zastaw zwykły uregulowany został w art. 306 i n. Kodeksu cywilnego. Służy on zabezpieczeniu wierzytelności, w tym także przyszłych. Polega na obciążeniu rzeczy ruchomej prawem, dzięki któremu wierzyciel będzie mógł zaspokoić się z ruchomości objętych zastawem, bez względu na to czyją stały się własnością i z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami osobistymi ich właściciela. Oprócz rzeczy ruchomych przedmiotem zastawu mogą być także prawa zbywalne, w tym wierzytelności. Co więcej, przedmiotem zastawu nie musi być przedmiot lub prawo należące do dłużnika. Umowa zastawu może bowiem zostać zawarta pomiędzy wierzycielem a właścicielem ruchomości lub osobą, której zbywalne prawo majątkowe przysługuje, a która dłużnikiem nie jest.
Przedmiot zastawu, co do zasady, nie może znajdować się w posiadaniu jego właściciela. Tak więc, aby umowa zastawu rzeczy ruchomych była skuteczna, ruchomości powinny zostać wydane wierzycielowi lub też osobie trzeciej, na którą zgodę wyrażą obie strony umowy. Jeśli przedmiot zastawu zostanie zwrócony właścicielowi zastaw wygaśnie. Wydanie przedmiotu zastawu przez właściciela wierzycielowi bądź osobie trzeciej nie jest natomiast konieczne w przypadku zastawu rejestrowego, który uregulowany został w ustawie z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. z 1996 r., Nr 149, poz. 703). W związku z powyższym instytucja ta stanowi dogodniejszą dla przedsiębiorców formę zabezpieczenia niż zastaw zwykły. Z ustanowieniem zastawu rejestrowego wiążą się jednak koszty, wynikające z konieczności zarejestrowania go w rejestrze zastawów. Do jego ustanowienia, oprócz pisemnej umowy pomiędzy wierzycielem a podmiotem uprawnionym do rozporządzania przedmiotem zastawu, potrzebny jest wpis do rejestru zastawów.
Zastaw rejestrowy daje więcej możliwości zaspokojenia wierzyciela niż zastaw zwykły. Jeśli przewiduje to umowa zastawnicza, poza sądowym postępowaniem egzekucyjnym, wierzyciel może skorzystać również z przejęcia przedmiotu zastawu na własność lub ze sprzedaży przedmiotu zastawu w drodze przetargu publicznego. Ponadto wierzyciel może także zaspokoić się z dochodu przynoszonego przez przedsiębiorstwo zastawcy (dłużnika), w którego skład wchodzi przedmiot zastawu lub też z czynszu wydzierżawionego na wniosek zastawnika (wierzyciela) przedsiębiorstwa zastawcy (dłużnika).