Czy pracodawca może domagać się od pracownika zwrotu kosztów poniesionych na przekwalifikowanie pracownika, gdy ten w krótkim czasie po zmianie zawodu zmienił pracę? Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych. Odpowiedź na powyższe pytanie uzależniona jest od tego, czy kształcenie pracownika (podnoszenie kwalifikacji) następuje w formach szkolnych czy też pozaszkolnych oraz od kwestii czy nauka, podjęta została przez pracownika na podstawie skierowania zakładu pracy (pracodawcy) lub bez takiego skierowania. Zgodnie z ww. rozporządzeniem pracownik skierowany przez pracodawcę do podjęcia nauki w formie szkolnej, który otrzymał od zakładu pracy świadczenia (m. in. w postaci pokrycia opłaty za naukę), i w trakcie nauki lub po jej ukończeniu w terminie określonym w umowie, jednakże nie dłuższym niż 3 lata: rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem lub pracodawca rozwiąże z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, , obowiązany jest do zwrotu kosztów poniesionych przez zakład pracy na jego naukę w wysokości proporcjonalnej do czasu pracy po ukończeniu nauki lub czasu pracy w czasie nauki, chyba że zakład pracy odstąpi od żądania zwrotu kosztów w części lub w całości. Tak więc w powyższej sytuacji pracodawca może domagać się od pracownika zwrotu kosztów przekwalifikowania, jednakże z zastrzeżeniem, iż zostały spełnione przesłanki wskazane powyżej. W przypadku zaś pracownika, który podjął naukę w formie szkolnej bez skierowania pracodawcy obowiązek zwrotu kosztów kształcenia, w razie rozwiązania stosunku pracy, uzależniony jest od zawarcia przez strony umowy i jej postanowień. W tym przypadku, jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10.03.2005 r. (II PZP 2/2005), obowiązek zwrotu przez pracownika kosztów przekwalifikowania może zostać rozszerzony w umowie o sytuacje inne niż w wskazane w rozporządzeniu, a dotyczące przyczyn rozwiązania stosunku pracy. Z treści orzeczenia wynika również, iż okres, który pracownik zobowiązuje się przepracować u pracodawcy może być dłuższy niż 3 lata. Natomiast w razie podnoszenia przez pracownika kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych, na podstawie skierowania pracodawcy, zawarcie umowy z pracownikiem jest konieczne w przypadku, gdy zakład pracy uzależnia wydanie pracownikowi skierowania w celu kształcenia, dokształcania lub doskonalenia od zobowiązania się pracownika do przepracowania określonego czasu w zakładzie pracy po ukończeniu nauki, a w razie niedotrzymania zobowiązania do zwrotu części lub całości kosztów poniesionych na ten cel przez zakład pracy. Tym samym dopuszczalne jest zawarcie umowy, w której pracownik zobowiąże się do zwrotu kosztów szkolenia (przekwalifikowania) pozaszkolnego w razie wcześniejszego rozwiązania stosunku pracy. Warto zaznaczyć, iż Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14.05.1998 r. (I PKN 110/98) podkreślił, iż pracownik ma obowiązek zwrócić koszty szkolenia, gdy wynika to z uzgodnienia stron stosunku pracy.. Z kolei, wydaje się, iż w razie dokształcania się pracownika w formach pozaszkolnych, bez skierowania pracodawcy, decydujące znaczenie dla zwrotu pracodawcy kosztów szkolenia będzie miała przede wszystkim treść postanowień umowy zawartej pomiędzy pracodawcą a pracownikiem.