Odszkodowania z tytułu obniżenia wartości nieruchomości

Zgodnie z przepisem art. 36 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać od gminy odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo wykupienia nieruchomości lub jej części. Szkoda rzeczywista, o której tu mowa jest ściśle powiązana ze spadkiem wartości nieruchomości wskutek uchwalenia lub zmiany miejscowego planu zagospodarowania. Dalej, jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel zbywa tę nieruchomość i nie skorzystał z wymienionych praw może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości (ust. 3). Możliwe jest zatem obiektywne ustalenie spadku wartości nieruchomości i jego wyrównanie, a nie ustalenie i kompensacja doznanej szkody w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Ponadto w świetle przepisu art. 36 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym roszczenie odszkodowawcze stosowane jest tylko w przypadku zbycia nieruchomości i przysługuje w każdym przypadku uchwalenia lub zmiany miejscowego planu zagospodarowania, jeśli nastąpiło obniżenie wartości nieruchomości. Z kolei w świetle przepisu art. 36 ust. 1 pkt 1) ustawy odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości przysługuje tylko w związku z takim planem miejscowym, który istotnie ogranicza lub wyłącza całkowicie obecny sposób wykorzystania nieruchomości. Zgodnie z przepisami ustawy wysokość odszkodowania z tytułu obniżenia wartości nieruchomości ustala się na dzień jej sprzedaży. Obniżenie wartości nieruchomości stanowi różnicę między wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po uchwaleniu lub zmianie planu miejscowego a jej wartością, określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu, obowiązującego przed zmianą tego planu, lub faktycznego sposobu wykorzystywania nieruchomości przed jego uchwaleniem (art. 37 ust. 1 ustawy). Właściciele nieruchomości położonych w pobliżu lotniska mogą skorzystać także z instrumentów prawnych wynikających z ustawy prawo ochrony środowiska. W momencie, gdy już funkcjonujące lotnisko nie jest w stanie dotrzymać standardów ochrony środowiska, czyli w tej sytuacji norm dotyczących hałasu, konieczne jest utworzenie wokół niego, przez wojewodę, tzw. obszaru ograniczonego użytkowania. Jest to strefa, w której wprowadza się, zależne od odległości od źródła hałasu, ograniczenia w sposobie zagospodarowania terenu (art. 135 ustawy prawo ochrony środowiska). Wojewoda może zobowiązać władze portu lotniczego do wykonania analizy określającej zasięg i wielkość oddziaływania lotniska na środowisko, która będzie podstawą do ustalenia granic stref wokół lotniska. Rozporządzenie wojewody daje możliwość dochodzenia odszkodowania bądź wykupu nieruchomości od podmiotu którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania – w tej sytuacji od przedsiębiorstwa porty lotnicze – co jest oczywiście uwarunkowane oceną stopnia uciążliwości sąsiedztwa lotniska. Z całego rozważania płynie wniosek, iż przed zakupem nieruchomości należy przeanalizować zapisy planu zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań, w którym zapisane są zamierzenia inwestycyjne na najbliższe lata. Gdy zakup nieruchomości zostanie już sfinalizowany należy śledzić plany inwestycyjne gminy, aby móc szybko zareagować w przypadku uciążliwych inwestycji.