Mała klauzula obejścia prawa podatkowego

mala_klauzula_obejscia_prawa_podatkowego

27 października Prezydent podpisał ustawę z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja wprowadza do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych klauzulę mającą zapobiegać nadużyciom w przypadku zwolnienia z opodatkowania dochodów (przychodów) z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (tzw. mała klauzula obejścia prawa podatkowego). Zgodnie z nowymi przepisami zwolnienie z opodatkowania nie będzie stosowane jeżeli wypłata nastąpi w związku z zawarciem umowy lub innej czynności prawnej, której celem było wyłączenie uzyskanie preferencji podatkowych. Nowe przepisy stanowią implementację do krajowego porządku prawnego przepisów Dyrektywny Rady (UE) 2015/121 z dnia 27 styczna 2015 r. zmieniająca dyrektywę 2011/96/UE w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych państw członkowskich. Zmiany zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2016 r.

Polski ustawodawca wdrożył Dyrektywę dodając do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych art. 22c zgodnie z którym zwolnienia z podatku dochodowego nie stosuje się jeżeli :

  1. osiągnięcie dochodów (przychodów) z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych następuje w związku z zawarciem umowy lub dokonaniem innej czynności prawnej, lub wielu powiązanych czynności prawnych, których głównym lub jednym z głównych celów było uzyskanie zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 20 ust. 3 lub art. 22 ust. 4, a uzyskanie tego zwolnienia nie skutkuje wyłącznie wyeliminowaniem podwójnego opodatkowania tych dochodów (przychodów), oraz
  2. czynności, o których mowa w pkt 1, nie mają rzeczywistego charakteru

Uznaje się, że umowa lub inna czynność prawna nie ma rzeczywistego charakteru w zakresie, w jakim nie jest dokonywana z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy w związku z zawarciem umowy lub dokonaniem innej czynności prawnej, lub wielu powiązanych czynności prawnych przenoszona jest własność udziałów (akcji) spółki wypłacającej dywidendę lub spółka osiąga przychód (dochód), wypłacany następnie w formie dywidendy lub innego przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.

W świetle nowych przepisów organy podatkowe uprawnione będą do weryfikowania, czy wypłata dywidendy została dokonana z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Jeżeli treść ekonomiczna podjętej czynności prawnej lub szeregu zdarzeń będzie się ograniczała do przeniesienia własności udziałów (akcji) spółki wypłacającej dywidendę, w celu uzyskania zwolnienia, lub takiego ukształtowania stosunków prawnych, które obliczone jest na wykazanie przychodu (dochodu) na poziomie spółki zależnej, w celu przetransferowania go następnie spółce dominującej w formie dywidendy, organy podatkowe będą mogły uznać, że działania takie naruszają istotę dyrektywy.

Zgodnie z uzasadnieniem do przedmiotowej nowelizacji przykładem działania naruszającego istotę Dyrektywy może być sytuacja, w której spółka dominująca przenosi na spółkę zależną określoną wartość niematerialną i prawną, a następnie korzysta z niej w zamian za uiszczanie opłaty licencyjnej. Dochód z otrzymywanych wartości, wygenerowany na poziomie spółki zależnej, podlega natomiast wypłacie w formie dywidendy na rzecz spółki dominującej. W takiej sytuacji zgodnie z intencją ustawodawcy należy uznać, iż jednym z głównych celów tych uzgodnień było osiągnięcie korzyści podatkowej polegającej na zwolnieniu dywidendy z opodatkowania u jej odbiorcy, a zatem należy odmówić im przymiotu uzgodnień rzeczywistych, które bazują na przyczynach ekonomicznych.

Nowe przepisy stwarzają ryzyko, że w sytuacji gdy podatnik tak ułoży stosunki gospodarcze, aby zgodnie z prawem skorzystać ze zwolnienia, organy podatkowe zastosują klauzulę bez przeprowadzenia dokładnej ekonomicznej analizy transakcji. Tymczasem należy pamiętać, że samo korzystanie ze zwolnienia i prowadzenie działalności gospodarczej, w tym czynności restrukturyzacyjnych, w sposób pozwalający uzyskać zwolnienie zgodne jest z celem Dyrektywy.

Tomasz Strzałkowski
Doradca Podatkowy
T. +48 (22) 438 45 45
M. tstrzałkowski@chwp.pl