Opakowania to drugi w kolejności po żywności przedmiot kontroli przeprowadzanej między innymi przez Inspekcję Sanitarną.
Materiały, z których wykonane są opakowania żywności, nie mogą powodować zmian jej składu ani cech organoleptycznych, np. nie mogą ukrywać oznak psucia się żywności – takie działanie takie wprowadzałoby konsumentów w błąd. Bez względu na to, czy żywność jest sprzedawana w opakowaniach czy luzem, wszystkie materiały, które się z nią stykają, muszą spełniać określone normy bezpieczeństwa oraz nie mogą naruszać obowiązujących przepisów.
Aktywne, inteligentne, czy tradycyjne?
Jedna z większych sieci handlowych testuje aktualnie nowe opakowania mające na celu utrzymać świeżość warzyw i owoców poprzez wchłonięcie etylenu powodującego ich dojrzewanie. To przykład aktywnego opakowania, ponieważ zawiera „aktywne” składniki, których przeznaczeniem jest stopniowe uwalnianie się do żywności lub absorbowanie substancji w niej zawartych. Trzeba je odróżnić od materiałów wykorzystywanych w opakowaniach tradycyjnie uwalniających swoje naturalne składniki do poszczególnych rodzajów środków spożywczych w procesie ich produkcji, takich jak drewniane beczki. Innym rodzajem materiału przeznaczonego do kontaktu z żywnością są materiały do monitorowania stanu żywności, czyli tzw.„inteligentne materiały”.
Ogólne wymogi prawne
Producent wytwarzający opakowania musi przede wszystkim przestrzegać zasady przyjętej w Unii Europejskiej, że wszelkie materiały lub wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością muszą być na tyle obojętne, aby nie powodować przenikania do żywności substancji, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka oraz powodować niemożliwe do przyjęcia zmiany w składzie takiej żywności lub pogorszenie jej cech organoleptycznych. Ponadto zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie żywności i żywienia opakowania żywności wprowadzane do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej muszą być oznakowane w języku polskim. Dodatkowo mogą być oznakowane w innych językach.
Dobra Praktyka Produkcyjna
Producenci opakowań żywności są zobowiązani do przestrzegania zasad dobrej praktyki produkcyjnej oraz dobrej praktyki higienicznej. Szczegółowe wymogi dotyczące dobrej praktyki produkcyjnej są uregulowane w rozporządzeniu nr 2023/2006. Dotyczą one przede wszystkim zasad wyeliminowania możliwości przeniesienia farb drukarskich ze strony opakowania niemającej styczności z żywnością na stronę mogącą mieć z nią kontakt. Ponadto w rozporządzeniu znajdują się wymagania dotyczące dokumentacji procesu, w szczególności w odniesieniu do kontroli jakości. Substancje używane do produkcji opakowań
Listę substancji i poziomy ich dopuszczalnych limitów dozwolonych do stosowania w opakowaniach ustala Minister Zdrowia w drodze rozporządzenia.Gdy w procesie wytwarzania producent zamierza użyć innej substancji, musi wystąpić do Głównego Inspektora Sanitarnego ze stosownym wnioskiem o udzielenie zezwolenia na stosowanie substancji nieobjętej wykazami. Następnie organ przesyła wniosek do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności, który wydaje opinię na temat zgodności danej substancji z kryteriami dotyczącymi bezpieczeństwa jej stosowania. Następnie Komisja Europejska wydaje wspólnotowe zezwolenie na stosowanie danej substancji w produkcji opakowań żywności.