Handel długami ZOZ-u wymaga zgody podmiotu tworzącego

Do zmiany osoby wierzyciela ZOZ-u niezbędna jest akceptacja tej jednostki, która uważana jest za podmiot tworzący. W praktyce istnieją wątpliwości, czy dotyczy to także między innymi poręczenia, wierzycieli solidarnych czy przejęcia długu.

Zgodnie z art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej czynność prawna mająca na celu zmianę wierzyciela samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej może nastąpić po wyrażeniu zgody przez podmiot tworzący. Podmiot tworzący wydaje zgodę albo odmawia jej wydania, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia ciągłości udzielania świadczeń zdrowotnych. Opiera się również na analizie sytuacji finansowej i wyniku finansowym samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej za rok poprzedni. Zgodę wydaje się po zasięgnięciu opinii kierownika samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Instytucja umożliwiająca zmianę wierzyciela uregulowana jest w przepisach Kodeksu cywilnego. Stosownie do nich wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (jest to tzw. przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością na nabywcę przechodzą wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.
Ponieważ ustawa o działalności leczniczej mówi wyraźnie o „zmianie wierzyciela”, nie będzie potrzebna zgoda podmiotu tworzącego do dokonania innych czynności. Bez zgody dojść może przede wszystkim do przejęcia długu. Polega ono na tym, że osoba trzecia, np. samorząd województwa, wstąpi w miejsce ZOZ-u, który zostaje z długu zwolniony. Może to nastąpić przez zawarcie umowy między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika, lub poprzez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela.
Zgoda podmiotu tworzącego nie będzie również potrzebna w razie dokonania jakichkolwiek zabezpieczeń w interesie wierzyciela. Przykładem niech będzie zawarcie umowy o przystąpienie do długu, dzięki czemu wierzyciel zyska dodatkowego dłużnika. W takiej sytuacji ZOZ razem ze współdłużnikiem będą odpowiadać solidarnie.
Nie będzie wymagana także żadna akceptacja podmiotu tworzącego w razie poręczenia istniejących lub nowo zaciąganych długów ZOZ-u. Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał, zaś o zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga zawsze każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika.
Tych kilka, przykładowo i skrótowo omówionych wyżej instytucji dotyczy zatem pełniejszego zabezpieczenia interesów wierzyciela w stosunku do zobowiązania dłużnika, w tym wypadku ZOZ-u. Wykładnia celowościowa nie pozostawia zatem żadnych wątpliwości co do intencji ustawodawcy w zakresie wymogu zgody podmiotu tworzącego. Jest ona potrzebna tylko i wyłącznie przy przelewie wierzytelności.