Pytanie:
jakie są obowiązki pracodawcy w zakresie planowania pracy, głównie organizacji warunków i czasu pracy, wobec kobiety w ciąży z orzeczoną niepełnosprawnością, kiedy konieczna jest zmiana stanowiska pracy pracownicy w ciąży?
Obowiązki pracodawcy zatrudniającego pracownicę w ciąży z orzeczoną niepełnosprawnością regulują przepisy Kodeksu pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) i ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 1997 r. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.). Przepisy stanowią, że czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. W przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności ich czas pracy nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Pracodawca organizując czas pracy musi pamiętać, że zakazane jest zatrudnianie osób niepełnosprawnych w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych, z wyjątkami, które określa ustawa , a które odnoszą się do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz gdy na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę. Jednakże zakaz zatrudniania pracownic w ciąży w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej jest bezwzględny, co oznacza, że nie uchyla go nawet zgoda pracownicy na pracę ponadwymiarową czy tez nocną. Na pracodawcy ciąży bezwzględny obowiązek przeniesienia pracownicy do pracy w porze dziennej. W przypadku stałego zatrudniania pracownicy w porze nocnej pracodawca jest również zobowiązany przenieść ją na okres ciąży do pracy w porze dziennej tego samego rodzaju, a jeśli jest to niemożliwe – do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w porze nocnej, a która odpowiada rodzajowi i poziomowi kwalifikacji przez nią posiadanych. W obu przypadkach, jeśli przeniesienie nie jest możliwe, pracodawca ma obowiązek zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy, z prawem do dodatku wyrównawczego, gdyby przeniesienie wiązało się z obniżeniem wynagrodzenia, chociażby rodzaj wykonywanej przez nią pracy pozostał niezmieniony. Na pracodawcy ciąży także obowiązek przeniesienia pracownicy w ciąży zatrudnionej przy pracy wzbronionej do innej odpowiedniej pracy. Wykaz prac wzbronionych kobietom w ciąży i w okresie karmienia piersią zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. z 1996 r. Nr 114, poz. 545 z późn. zm). Jeżeli przeniesienie nie jest możliwe pracodawca także powinien zwolnić pracownicę z obowiązku świadczenia pracy w tym czasie. Jeżeli pracownica będąca w ciąży przedstawi zaświadczenie lekarskie stwierdzające przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy, pracodawca jest obowiązany dostosować warunki pracy do wymagań określonych w przepisach albo w ten sposób ograniczyć czas pracy lub wyeliminować zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy. Kobiety w ciąży nie wolno delegować poza stałe miejsce pracy bez jej zgody, nie można także zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy. Jeśli zmiana warunków pracy na dotychczasowym stanowisku, skrócenie czasu pracy lub przeniesienie pracownicy spowoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownica ma prawo do dodatku wyrównawczego.