Odszkodowanie za utratę zatrudnienia nie tylko z kodeksu pracy

Pracownikowi, z którym bezprawnie rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia, przysługuje m.in. roszczenie o odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art.58 kc). Ponieważ wyrok TK z 27.11.2007 r. (SK 18/05) przesądził, że art.58 kp nie wyłącza innych roszczeń odszkodowawczych, możliwe jest żądanie przez pracownika odszkodowania także na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego. Przy dochodzeniu w oparciu o kodeks cywilny, pracownik zobowiązany jest wykazać bezprawność działania i winę pracodawcy, wysokość szkody oraz związek przyczynowy pomiędzy szkodą a niezgodnym z prawem rozwiązaniem z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia. Jeżeli szkoda polega na utracie wynagrodzenia, jakie by uzyskał, gdyby umowa o pracę była kontynuowana, musi wykazać, że w tym czasie mógłby świadczyć taką pracę. Natomiast jeśli szkoda wynika z nieuzyskania innego zatrudnienia, to musi dowieść, że o jego uzyskanie czynił starania, które okazały się bezskuteczne ze względu na sposób rozwiązania poprzedniej umowy o pracę (wyrok SN z 01.04.2011 r., II PK 238/10). Całkowity brak aktywności w poszukiwaniu nowej pracy wyklucza uznanie, że pomiędzy szkodą wynikłą z pozostawania bez pracy a bezprawnym rozwiązaniem umowy istnieje związek przyczynowy (wyrok SN z 22.06.2010 r., I PK 38/10). Odpowiedzialność odszkodowawczą (ponad limity z art.58 kp), pracodawca ponosi jednak tylko wtedy, gdy jego działanie polegało na zamierzonym naruszeniu przepisów o rozwiązaniu umowy o pracę w tym trybie (wyrok SN z 18.08.2010r., II PK 28/10). Na pracowniku ciąży obowiązek przeciwdziałania powiększeniu szkody, a brak aktywności w poszukiwaniu nowego zatrudnienia stanowi przyczynienie się pracownika do powstania szkody. Aby dochodzić roszczeń cywilnych, pracownik musi uprzednio wytoczyć skuteczne powództwo przewidziane w kodeksie pracy (o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne, o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie). Inaczej nie będzie mógł powołać się na bezprawność rozwiązania umowy o pracę jako przesłankę roszczeń wobec pracodawcy z kodeksu cywilnego (wyrok SN z 25.02.2009 r., II PK 164/08).