W dniu 18 stycznia 2015 r. wejdą w życie istotne zmiany przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, które będą dotyczyć w równym stopniu małych i średnich przedsiębiorstw oraz międzynarodowych korporacji działających w Polsce.
Jedną z kluczowych zmian będzie zaostrzenie regulacji dotyczących odpowiedzialności za zawieranie porozumień ograniczających konkurencję (np. zmów cenowych) m.in. poprzez wprowadzenie, po raz pierwszy w polskim prawie konkurencji, możliwości nakładania kar pieniężnych w wysokości aż do 2 milionów złotych na „osoby pełniące funkcje kierownicze lub wchodzące w skład organu zarządzającego”. Sama definicja takiej osoby nie jest jednoznaczna i w zależności od struktury oraz rozkładu obowiązków u danego przedsiębiorcy może rodzić różne konsekwencje prawne. Jest to o tyle istotne, że dana osoba poniesie odpowiedzialność, jeżeli w ramach sprawowania swojej funkcji w czasie trwania stwierdzonego naruszenia zakazów umyślnie dopuściła przez swoje działanie lub zaniechanie do naruszenia przez tego przedsiębiorcę wymienionych zakazów. W praktyce przedsiębiorcy będą musieli odpowiedzieć sobie na szereg pytań np. w jakich przypadkach za umyślne może zostać uznane nieprzeprowadzenie przez przełożonego weryfikacji treści umowy przygotowanej przez pracowników lub uzgodnień biznesowych dokonanych przez podwładnych.
Zmiany obejmą również dotychczasowy program łagodzenia kar (tzw. leniency) oraz wprowadzenie nowego rozwiązania w tym zakresie, tzw. leniency plus. Nowe rozwiązanie dotyczyć ma tych przedsiębiorców, którzy posiadają już statusu wnioskodawcy „tradycyjnego” leniency w danym postępowaniu i którym nie udało się uzyskać odstąpienia od wymierzenia kary. Aby skorzystać z nowego rozwiązania, taki przedsiębiorca jako pierwszy powinien złożyć wniosek leniency w innej sprawie z zakresu porozumień ograniczających konkurencję oraz przedstawić dowód wystarczający do wszczęcia postępowania antymonopolowego lub informacje umożliwiające UOKiK uzyskanie takiego dowodu., z zastrzeżeniem, że UOKiK wcześniej nie znał przedstawionych / materiałów. W zamian za to ustawodawca zapewnia 2 rodzaje „korzyści”: w głównym postępowaniu leniency, kara przypadająca na danego przedsiębiorcę ma być zredukowana o dodatkowe 30%, natomiast w „nowym” postępowaniu leniency dany przedsiębiorca będzie miał status pierwszego wnioskodawcy i uniknie kary finansowej.
Zmiany dotyczą również zasad kontroli koncentracji. Wprowadzona zostanie dwuetapowa procedura analizowania wniosków w sprawie przekształceń własnościowych (fuzje i przejęcia) – koncentracje nieskomplikowane mają być rozpatrywane w ciągu miesiąca, natomiast bardziej złożone przez dodatkowe cztery miesiące.
Ważną zmianą będzie również wydłużenie okresu przedawnienia praktyk ograniczających konkurencję z roku do pięciu lat, wprowadzenie instytucji dobrowolnego poddania się karze oraz środków zaradczych (tzw. remedies), rozdzielenie kontroli od przeszukania, czy też publiczne ostrzeganie przez Prezesa UOKiK w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
W świetle skali i zakresu wprowadzanych zmian, każdy przedsiębiorca powinien już teraz być świadomy jakie działania w związku z nowelizacją prawa jego firma powinna podjąć, aby funkcjonować zgodnie z prawem oraz jak właściwie zachować się w sytuacjach kryzysowych w nowym otoczeniu prawnym.