Miesiąc: marzec 2012

W przypadku podejrzenia zagrożenia zdrowia człowieka organ nadzoru może skontrolować zakład o każdej porze. Zbada wszystkie aspekty w celu sprawdzenia zgodności z wymogami prawa żywnościowego. Organy kontroli
W myśl przepisów ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia urzędową kontrolę żywności sprawują dwie inspekcje: Państwowa Inspekcja Sanitarna oraz Inspekcja Weterynaryjna. Innymi organami wykonującymi kontrolę w danym zakresie są: Wojskowa Inspekcja Sanitarna, Wojskowa Inspekcja Weterynaryjna oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. W zakresie wymagań fitosanitarnych roślin właściwa jest Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Nad jakością handlową żywności czuwają Inspekcja Handlowa i Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno – Spożywczych. Inspekcje te współpracują przy wykonywaniu swoich zadań. Podział kompetencji organów inspekcji
Zasadniczo organy przeprowadzają kontrolę dotyczącą jakości zdrowotnej (PIS i PIW) oraz jakości handlowej (IJHARS i IH). PIS kontroluje żywność pochodzenia niezwierzęcego i zwierzęcego (detal), produkcje, składowanie, obrót hurtowy i detaliczny. PIW kontroluje żywność pochodzenia zwierzęcego, produkcję, składowanie, obrót hurtowy oraz sprzedaż bezpośrednią. JHARS kontroluje żywność wszelkiego pochodzenia, produkcję, składowanie i obrót hurtowy. IH kontroluje żywność wszelkiego pochodzenia znajdującą się w obrocie detalicznym Warunki kontroli
Zgodnie z przepisami prawa UE kontrola urzędowa oznacza każdą formę kontroli, którą właściwy organ wykonuje do celów sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym. Urzędowe kontrole żywności muszą być przeprowadzane regularnie na każdym etapie produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności lub pasz. Kontrole są przeprowadzane w przedsiębiorstwach żywnościowych i paszowych w zakresie wykorzystania, magazynowania oraz wszelkich czynności w odniesieniu do żywności i pasz. Rodzaje kontroli
Istnieją cztery rodzaje kontroli: kompleksowe, tematyczne, sprawdzające i interwencyjne (ad hoc). Przedmiotem kontroli kompleksowej może być m.in. stan sanitarno-techniczny pomieszczeń i urządzeń, sposób przyjmowania i warunki przechowywania surowców, substancji dodatkowych i innych składników żywności oraz warunki technologiczne. Kontrola tematyczna odnosi się tylko do wybranego obszaru działalności, np. stanu sanitarnego obiektu. Kontrole sprawdzające natomiast maja służyć sprawdzeniu, czy dany podmiot wypełnił zalecenia pokontrolne. Kontrole ad hoc są natomiast przeprowadzane w przypadku uzasadnionego podejrzenia naruszenia prawa żywnościowego zagrażającego zdrowiu człowieka.
W przypadku gdy dana inspekcja po przeprowadzonej kontroli stwierdzi, że żywność nie odpowiada obowiązującym zdrowotnym wymaganiom jakości, może zakazać jej produkcji lub wprowadzania do obrotu. Decyzje pokontrolne
Przeprowadzona kontrola może wykazać nieprawidłowości w jakości żywności lub w funkcjonowaniu zakładu. W pierwszym przypadku organ nadzoru może zakazać produkcji lub wprowadzania do obrotu zakwestionowanej żywności, organy mogą zezwolić na inne jego wykorzystanie lub nakazać jego zniszczenie na koszt kontrolowanego podmiotu. Natomiast w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości funkcjonowania zakładu organy nadzoru powinny nakazać usunięcie uchybień zagrażających zdrowiu lub życiu człowieka.
W przypadku ich nieusunięcia organy mają obowiązek wydania decyzji o częściowym lub całkowitym wstrzymaniu produkcji lub unieruchomieniu zakładu lub jego części na czas niezbędny do usunięcia tych uchybień. Kolejna próba reformy systemu kontroli Poprzedni rząd przygotował w 2010 r. projekt założeń do ustawy o Państwowej Inspekcji Bezpieczeństwa Żywności, który zakładał konsolidację inspekcji. Projekt stanowił likwidację dotychczas istniejących inspekcji i powołanie w to miejsce jednego zdecentralizowanego organu. Ustawodawca zakładał, że taki model przyczyni się do wyeliminowania barier administracyjnych dla przedsiębiorców. Jednakże z uwagi na przedterminowe zakończenie prac Parlamentu oraz zgodnie z zasadą dyskontynuacji prac parlamentarnych projekt – chociaż trafił do konsultacji społecznych – nigdy nie został uchwalony. W tym miejscu rodzi się pytanie, jaka będzie koncepcja w zakresie sprawowania nadzoru nad żywnością, czy pojawi się nowy projekt, czy też kompletnie nowa propozycja zmian.

Konsument, który zatruje się środkiem spożywczym dodawanym do żywności, może dochodzić od producenta odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez tego rodzaju środek. Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność producenta za szkodę wyrządzoną przez niebezpieczną żywność różni się od przewidzianej w prawie żywnościowym odpowiedzialności karnej i administracyjnej. Odpowiedzialność za produkt to rodzaj odpowiedzialności cywilnoprawnej za szkody spowodowane przez wady produktu czyniące go niebezpiecznym dla otoczenia. Poprzez „wadliwość” rozumiemy niezapewnienie bezpieczeństwa produktu w takim stopniu, w jakim konsument jest uprawniony tego bezpieczeństwa oczekiwać. W przypadku szkody wyrządzonej przez środki spożywcze odpowiedzialność ponosi podmiot działający na rynku spożywczym. Szkodą nazywamy uszczerbek, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo.
W przypadku żywności są to przede wszystkim życie i zdrowie. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niebezpieczna żywność jest oparta na zasadzie ryzyka.
Zasada ryzyka
Odpowiedzialność za szkodę za zasadzie ryzyka polega na tym, że producent odpowie za daną szkodę nawet, jeśli zaistnieje ona bez jego winy – odpowie zatem za sam skutek. Prowadzenie określonej działalności, przede wszystkim gospodarczej,
z wykorzystaniem potencjalnie niebezpiecznych urządzeń lub z przy współpracy podległych przedsiębiorcy osób, jest obarczone wyższym ryzykiem niż prowadzenie działalności
w innych obszarach. Taka sytuacja uzasadnia stosowanie odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. Dlatego też osoby wykonujące działalność o dużym ryzyku powinny mieć tego świadomość i ponosić odpowiedzialność za szkody, nawet niezależnie od swojej winy.
Produkt niebezpieczny na gruncie kodeksu cywilnego i prawa żywnościowego
Należy zastanowić się, czy odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez żywność ponoszą wszystkie podmioty będące ogniwami łańcucha żywnościowego czy tylko niektóre z nich? Kodeks cywilny wskakuje na producenta jako podmiot z reguły ponoszący odpowiedzialność cywilną za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. W niektórych sytuacjach mogą odpowiadać inne podmioty (importer), które wprowadzają produkt do obrotu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Przy czym mówimy nie tylko o podmiotach prowadzących działalność w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, ale również o faktycznej działalności, np. rolnicy prowadzący produkcję w celach zarobkowych czy przedsiębiorcy świadczący usługi gastronomiczne.
Odszkodowanie
Naprawienie szkody może nastąpić przez przywrócenie stanu poprzedniego albo przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej (odszkodowania). Wybór należy do poszkodowanego. W przypadku żywności szkoda wyrządzona przez niebezpieczny środek spożywczy przeważnie dotyczy uszczerbku związanego w wywołaniem rozstroju zdrowia lub jego pogorszeniem. W związku z powyższym odszkodowanie będzie prowadziło do pokrycia kosztów leczenia oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną bólem, cierpieniem fizycznym i psychicznym.
Jak producent może uchylić się od odpowiedzialności?
Producent nie odpowie za szkodę wyrządzona przez produkt niebezpieczny, jeśli wskaże, że nie wprowadził produktu do obrotu, albo wprowadzenie do obrotu nastąpiło poza zakresem jego działalności, bądź też w przypadku, gdy właściwości niebezpieczne produktu pojawiły się po wprowadzeniu go do obrotu. Producent nie odpowie za szkodę również w przypadku, jeśli nie można było przewidzieć niebezpiecznych właściwości produktu, uwzględniając stan nauki i techniki w chwili wprowadzenia go do obrotu.