Eksport towarów ma miejsce w sytuacji, gdy dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych następuje z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej. Potwierdzenie wywozu następuje przez urząd celny określony w przepisach celnych – może to być zarówno polski urząd jak i urząd innego państwa członkowskiego. Ciężar dowodu realizacji transportu, który rozpoczął się w Polsce, a zgłoszenie nastąpiło w urzędzie celnym na terytorium innego państwa członkowskiego, spoczywa na przedsiębiorcy. Podatnik musi więc posiadać m. in. listy przewozowe potwierdzające transport towarów.
Wybór kontrahenta do eksportu
Eksport bezpośredni ma miejsce wówczas, gdy wywóz towaru dokonywany jest przez dostawcę lub na jego rzecz. W przypadku zaś eksportu pośredniego, wywozu dokonuje nabywca towaru mający siedzibę poza terytorium kraju lub wywóz ten jest wykonywany na jego rzecz. W przypadku eksportu pośredniego nabywca dostarcza eksporterowi dokumenty potwierdzające wywóz towarów, które uprawniają do zastosowania preferencyjnej stawki 0%. Często praktykowane jest rozwiązanie zgodnie z którym eksporter udaje się razem z nabywcą towarów do agencji celnej i tam dopełniane są wszelkie obowiązki dokumentacyjne dotyczące eksportu.
Przy eksporcie towarów kluczowe jest zweryfikowanie odbiorcy towarów. Uchroni to przedsiębiorcę przed ewentualnym kwestionowaniem prawa do zastosowania stawki 0% na eksport towarów. Transakcja nieuznana za eksport towarów może być opodatkowana stawką 23%, a to oznacza, że w otrzymanej od kontrahenta kwocie będzie uwzględniony podatek VAT.
Nieuczciwy kontrahent zagraniczny oznacza brak prawa do korekty podatku należnego z tytułu nieściągalnych wierzytelności. Podatnik może bowiem skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny, gdy dostawa towarów (świadczenie usług) dotyczy tylko czynnych podatników VAT.
Rozpoczęcie transportu lub wysyłki z terytorium kraju
Eksport towarów ma miejsce tylko wówczas, gdy wywóz towarów następuje w wykonaniu przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Miejscem dostawy towarów w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią, jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.
Zatem, wywóz towaru musi nastąpić z terytorium kraju do miejsca poza terytorium Unii Europejskiej. W sytuacji, gdy przedmiotem czynności jest wywóz towaru, który rozpoczyna się w innym państwie członkowskim, czynność taka nie stanowi eksportu towarów w Polsce. Transakcja taka nie podlega opodatkowaniu na terytorium kraju (Polski), a podlega regulacjom kraju, w którym rozpoczyna się wywóz (transport, wysyłka).
Wywóz towarów o nieprzerwalnym charakterze
Zasadą jest, że jeżeli dokonywana jest sprzedaż towarów, a transport towarów rozpoczyna się w kraju i trwa nieprzerwanie aż do miejsca jego ostatecznej dostawy w kraju trzecim, to podatnik ma prawo zastosować stawkę 0% dla dokonanego eksportu towarów.
Jeżeli transport towaru z Polski zostanie przerwany na terytorium innego kraju członkowskiego i ponownie podjęty w okolicznościach, które wskazują, że miejscem jego rozpoczęcia, w celu wywozu towarów poza terytorium Unii Europejskiej, jest ten inny kraj unijny, brak jest wówczas podstaw do stwierdzenia, że eksport tych towarów nastąpił z terytorium Polski. Na przykład podatnik dostarcza cysterny, które będą przez innego przedsiębiorcę obsadzane na podwoziach. Jeżeli takich czynności kolejny podatnik będzie dokonywał na terytorium kraju, dostawa takich cystern będzie dostawą krajową opodatkowaną stawką 23%, a jeżeli na terytorium innego państwa członkowskiego – będzie to wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (po spełnieniu określonych warunków).