Ustawa o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych

W dniu 18 września 2007 r. weszła w życie ustawa z dnia 11 maja 2007 r. o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. Na wstępie warto zaznaczyć, iż powyższa ustawa już w trakcie jej uchwalania budziła duże kontrowersje, a jeszcze przed wejściem w życie ustawy została złożona skarga do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności jej zapisów z Konstytucją. Przedmiotowa ustawa zdecydowanie komplikuje i wydłuża procedurę tworzenia wielkopowierzchniowych obiektów handlowych, do których zalicza wszystkie obiekty handlowe o powierzchni sprzedaży większej niż 400 m2 (dotychczas szczególna procedura dotyczyła tylko sklepów o powierzchni większej niż 2000 m2). Przed utworzeniem wielkopowierzchniowego obiektu handlowego obowiązkowe będzie uzyskanie zezwolenia wójta (burmistrza, prezydenta) wystawionego po wydaniu pozytywnej opinii wyrażonej przez radę gminy. Jeżeli natomiast planowana powierzchnia sprzedaży przekraczać będzie 2000 m2, to oprócz zezwolenia na poziomie gminy, niezbędne będzie dodatkowo uzyskanie pozytywnej opinii właściwego sejmiku województwa. Co ciekawe ustawa odnosi się do wszystkich obiektów o określonej powierzchni, niezależnie od rodzaju prowadzonej w nim działalności. Ta sama procedura dotyczyć będzie zarówno utworzenia hipermarketu, jak i salonu samochodowego. A wszystko to pod hasłem obrony małych przedsiębiorców przed „marszem hipermarketów”, jak można przeczytać w uzasadnieniu ustawy. W ostatnim czasie – z uwagi na znaczne nasycenie rynku hipermarketami – sieci handlowe kierują swoje zainteresowanie na co raz mniejsze obiekty handlowe. Komentowana ustawa może więc stać się dodatkowym impulsem do otwierania niewielkich sklepów, nawet o powierzchni mniejszej niż 400 m2. Dla drobnych sklepikarzy oznaczać to może konieczność bezpośredniego konkurowania z nieporównywalnie silniejszym ekonomicznie rywalem. Z punktu widzenia drobnych handlowców – pierwsze negatywne skutki ustawa o wielkopowierzchniowych obiektach handlowych wywołała jeszcze zanim zaczęła obowiązywać. Wizja wejścia w życie ustawy zmobilizowała bowiem sieci handlowe do przyspieszenia planów inwestycyjnych, polegających zarówno na budowie, jak i na rozbudowie już istniejących hipermarketów, tak aby zdążyć ze złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę przed wejściem w życie nowej ustawy. Odnosząc się do treści ustawy podkreślić należy, że jest ona bardzo nieprecyzyjna, w związku z czym jej praktyczne stosowanie może być utrudnione. Zdecydowanie niejasne przesłanki, które rada gminy uwzględniała będzie przy wydawaniu opinii dotyczącej utworzenia obiektu handlowego(np. kształtowanie korzystnych warunków nabywania towarów i usług, poprawy jakości obsługi konsumentów oraz poszerzenia oferty handlowej i usługowej, rozwój sieci handlowej i zachowania równowagi pomiędzy różnymi formami handlu), stanowią potencjalne pole do nadużyć. Ustawa nie jest także jednoznaczna w części, w której określa obowiązki już istniejących sklepów wielkopowierzchniowych. Ustawa stanowi, że w ciągu 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy przedsiębiorca będący właścicielem wielkopowierzchniowego obiektu handlowego albo działający w jego imieniu administrator lub zarządca takiego obiektu, złoży do właściwego organu zezwalającego wniosek, na podstawie którego organ zezwalający (wójt, burmistrz, prezydent) „wydaje zezwolenie na działanie wielkopowierzchniowego obiektu handlowego”. Na gruncie komentowanych przepisów trudno jednak jednoznacznie ocenić, co podlegało będzie ocenie organu zezwalającego oraz jaka może być podstawa wydania decyzji oddalającej wniosek o wydanie zezwolenia.