W Niemczech w branży budowlanej obowiązują ustawowe stawki płacy minimalnej. Gwarantuje to pracownikom określony poziom najniższego wynagrodzenia, który pracodawca musi respektować.
Przestrzeganie płacy minimalnej odnosi się do pracowników zatrudnionych zarówno przez niemieckich, jak i zagranicznych pracodawców, jeśli prace budowlane prowadzone są na terenie Niemiec. Jest to rozwiązanie szczególnie korzystne dla pracowników delegowanych przez polskie firmy do Niemiec, ponieważ wówczas obowiązują ich wyższe niż w Polsce stawki.
W Berlinie oraz na terenie zachodnich krajów związkowych rozróżnia się dwie grupy minimalnego wynagrodzenia („Mindestlohngruppe”). Natomiast na terenie wschodnich landów takie rozróżnienie nie istnieje od 2009 roku – obowiązuje tam jednolita płaca minimalna grupy pierwszej.
Obecnie godzinowa stawka wynagrodzenia minimalnego w zachodnich krajach związkowych wynosi dla pierwszej grupy 11,15 euro , dla drugiej grupy 14,20 euro, we wschodnich 10,75 euro, a w Berlinie dla pierwszej grupy 11,15 euro, dla drugiej grupy 14,05 euro. Od stycznia 2017 roku stawka płacy minimalnej dla pierwszej grupy wzrośnie do 11,30 euro i będzie obowiązywać na terenie całych Niemiec, bez rozróżnienia na landy.
Pierwsza grupa wynagrodzenia przysługuje pracownikom fizycznym i operatorom maszyn. Do zakresu ich obowiązków należą proste prace budowlane i montażowe zgodnie z poleceniem oraz proste prace związane z utrzymaniem i konserwacją sprzętu budowlanego. Są to czynności o niskim poziomie skomplikowania, wysoce zależne od instrukcji osób zwierzchnich.
Do drugiej grupy pracowników, którzy otrzymują wyższe wynagrodzenie, należą robotnicy wykwalifikowani, mechanicy i kierowcy. Wykonują oni prace odpowiednie do zdobytych kwalifikacji zgodnie z poleceniami. Osoby takie powinny posiadać uprawnienia budowlane pierwszego stopnia, uznane uprawnienia jako malarz i lakiernik, budowniczy ogrodów i krajobrazu, stolarz/cieśla, uznane uprawienia zawodowe, które nie mają zastosowania w branży budowlanej, uprawnienia do obsługi maszyn budowlanych lub inne równorzędne uprawnienia i kwalifikacje.
Pomimo że czynniki takie jak wykształcenie, umiejętności czy wiedza mają wpływ na ocenę, do której grupy płac należy zakwalifikować danego pracownika, to jednak największe znaczenie ma rzeczywisty zakres wykonywanych czynności. Przykładowo, gdy pracownik posiada uprawnienia budowlane pierwszego stopnia, a zajmuje się jedynie pracami porządkowymi, nie może domagać się wynagrodzenia minimalnego obowiązującego dla grupy drugiej. Możliwe jest także zaistnienie odwrotnej sytuacji, gdy pracownik nie jest w stanie poświadczyć zdobytych kwalifikacji, ale w praktyce powierzono mu obowiązki odpowiednie dla pracownika wykwalifikowanego. Przyjmuje się wówczas, że nabył on równorzędne umiejętności i przysługuje mu wyższa stawka płacy minimalnej.
Rozstrzygającą kwestią jest niekiedy porozumienie umowne z pracodawcą. Podstawą decyzji o zakwalifikowaniu pracownika do danej grupy może być samo nazwenictwo zastosowane w umowie o pracę. Nawet określenie „robotnik budowlany” wskazywać może na kwalifikację do drugiej grupy płac. Z uwagi na to niezwykle ważne jest używanie terminologii odpowiadającej poszczególnej grupie.
Kwalifikacja do danej grupy wpływa na wysokość minimalnej płacy. Trzeba zatem dokonywać jej bardzo dokładnie, aby pracownik otrzymywał wynagrodzenie, które należy mu się ustawowo.
Autorzy: Oskar Gostomski, adwokat i Patrycja Jaranowska, magister prawa, LL. B.
Kancelaria Dr. Köhler und Partner w Berlinie współpracująca z Kancelarią Chałas i Wspólnicy