Pracodawca w kleszczach ochrony danych osobowych

Przed rozwiązaniem umowy o pracę pracodawca zobowiązany jest powiadomić o swoim zamiarze reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową Obowiązek uprzedniej konsultacji pracodawcy ze związkami zawodowymi realizowany jest w trybie ustawy o związkach zawodowych. I choć pracodawcy mają problem w uzyskaniu informacji o tym, którzy z pracowników objęci są ochroną związków, to ryzyko niedochowania procedury współdziałania ze związkami zawodowymi w indywidualnych sprawach z zakresu prawa pracy obciąża pracodawcę. Zgodnie z art.30 ust.21 ustawy o związkach zawodowych pracodawca jest obowiązany zwrócić się do działających u niego organizacji związkowych o podanie informacji o pracownikach korzystających z ochrony związkowej. Przepisy nie precyzują jednak, czy pracodawca ma zwrócić się o podanie informacji o wszystkich pracownikach reprezentowanych przez daną organizację związkową, czy też ma kierować takie zapytanie każdorazowo w odniesieniu do konkretnego pracownika, z którym faktycznie zamierza rozwiązać umowę o pracę. W wyroku z 22.06.2007 r. (II PK 331/06) SN uznał, że obowiązek pracodawcy zasięgnięcia od organizacji związkowych informacji o pracownikach korzystających z ich ochrony, prawidłowo wypełnia jednorazowe zwrócenie się do tych organizacji o informacje dotyczące wszystkich zatrudnionych pracowników, a organizuje związkowe powinny przekazać wówczas imienną listę pracowników podlegających ich ochronie. Problem w tym, że ustawa z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych (tj. Dz.U. z 2002 r., Nr 101, poz. 926 ze zm.) uznaje informacje o przynależności związkowej za tzw. dane wrażliwe, których przetwarzanie dopuszczalne jest m.in. za pisemną zgodą osoby, której dotyczą lub gdy zezwala na to przepis szczególny (por. art.27 ust.1 i ust. 2 pkt 1 i 2 tej ustawy). W uchwale z 24.01.2012 r. ( III PZP 7/11), SN przyjął, że organizacje związkowe nie mają obowiązku podawania pracodawcy informacji w formie imiennej listy pracowników objętych ochroną związkową, jeśli uzasadnione jest to ochroną danych osobowych ich członków. Związki zawodowe zaczęły zatem korzystać z tej możliwości, odmawiając pracodawcom podania imiennej listy pracowników korzystających z ich ochrony z powołaniem na w/w uchwałę SN. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest praktyczna niemożność weryfikacji przez pracodawcę, czy przy rozwiązywaniu z pracownikiem umowy o pracę obowiązuje go tryb konsultacji związkowych, czy też nie. Sytuację dodatkowo komplikuje okoliczność, że pracodawca (w braku wiedzy czy dany pracownik korzysta z ochrony związkowej) występujący do organizacji związkowej z wnioskiem o podanie informacji w odniesieniu do konkretnego pracownika w związku z zamiarem rozwiązania z nim umowy o pracę, naraża się na zarzut naruszenia danych osobowych i dóbr osobistych pracownika, ujawniając informację o zamiarze zwolnienia go organizacji związkowej, do której pracownik np. w ogóle nie należy. Z kolei zgodnie z uchwałą w/w uchwałą SN 24.01.2012 r. nieudzielenie żądanej przez pracodawcę informacji o pracownikach korzystających z obrony organizacji związkowej, nie zwalnia pracodawcy z obowiązku zawiadomienia tej organizacji o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę. Czyli tak źle, i tak niedobrze.
Występujące w praktyce problemy z realizacją obowiązku współdziałania pracodawców ze związkami zawodowymi wymagają modyfikacji przepisów ustawy o związkach zawodowych i jasnego określenia obowiązków związków zawodowych co do sposobu przekazywania pracodawcy informacji o pracownikach korzystających z ich ochrony, z przerzuceniem powinności podawania tych informacji na związki zawodowe (bez wniosku pracodawcy). Argumenty o możliwości szykanowania za przynależność związkową w przypadku przekazywania imiennej listy członków związku nie są przekonujące, natomiast niedoskonałość regulacji ustawy o zw. zaw. skutecznie utrudnia pracodawcy wypełnianie obowiązku konsultacji w sprawach pracowniczych. art.38 §1 i art.52 §3 k.p., art.232 k.p.