Nieprecyzyjnie wskazany zakres zakazu konkurencji może powodować nieważności umowy

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy między pracodawcą i pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, musi regulować okres obowiązywania zakazu, wysokość należnego pracownikowi odszkodowania oraz zakres tego zakazu. Tego ostatniego często brakuje w umowach o zakazie konkurencji, co powoduje ich nieważność.

W umowach o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy często spotyka się sformułowania, że pracownik zobowiązuje się nie podejmować działalności konkurencyjnej w stosunku do działalności prowadzonej przez pracodawcę. Równocześnie działalność konkurencyjną definiuje się jako działalność obejmującą przedmiot działalności pracodawcy. Takie zapisy umowy o zakazie konkurencji nie spełniają przewidzianego w art. 1012§ 1 w zw. z art. 1011§ 1 kodeksu pracy wymogu określenia zakresu zakazu konkurencji. W umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy należy skonkretyzować zakres zakazu. Możliwe są pewne odstępstwa od tej zasady, a dotyczą one osób wchodzących w skład organu osoby prawnej, mających dostęp do wszystkich informacji istotnych dla funkcjonowania jednostki organizacyjnej. Przy formułowaniu zakresu zakazu konkurencji nie bez znaczenia jest też charakter i zakres działania firmy, której dotyczy umowa. Określenie zakresu przedmiotowego zakazu konkurencji w przypadku osoby pełniącej funkcję prezesa, wiceprezesa lub członka zarządu spółki kapitałowej prowadzącej duże przedsiębiorstwo o rozległym spectrum działalności z natury rzeczy będzie miało inny zakres, niż w przypadku pracownika średniego szczebla bądź pracownika wykonawczego, mających dostęp do ważnych dla pracodawcy informacji, jednak zwykle w ograniczonym zakresie, dającym się łatwo sprecyzować (tak SN w wyroku z 3.12.08 r., I PK 97/08). Jednak zupełny brak określenia zakresu zakazu konkurencji, także w umowach z członkami organów spółek, powoduje nieważność umowy. Zakres zakazu konkurencji powinien być odnoszony nie tylko do zajmowanego stanowiska, ale też do informacji jakie pracownik uzyskał w związku z zatrudnieniem. Co istotne zakaz konkurencji może się odnosić zarówno do przedmiotu faktycznie prowadzonej przez pracodawcę działalności, jak i tej planowanej (tak SN w wyroku z 24.10.06r., II PK 39/06). W związku z tym, iż to od pracodawcy zależy, jakie informacje mają być objęte ochroną, a pracownik nie może pozostawać w niepewności co do tego, jaki jest zakres obowiązującego go zakazu konkurencji (tak SN w wyroku z 2.12.10r., II PK 134/10), należy bardzo rygorystycznie podchodzić do oceniania spełnienia przez umowę wymogu określenia zakresu tego zakazu.