Jak ustalić prawo do urlopu wypoczynkowego?

Urlop wypoczynkowy stanowi coroczną, ciągłą i odpłatną przerwę w świadczeniu pracy, przysługującą pracownikowi w ustalonym wymiarze, uzależnionym od jego stażu pracy, udzielaną dla regeneracji zdolności psychofizycznej do pracy. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego prawo do urlopu przysługuje pracownikowi, a więc osobie świadczącej pracę na podstawie stosunku pracy, bez względu na podstawę prawną jego powstania. Oznacza to, że podstawową przesłanką roszczenia o urlop jest istnienie stosunku pracy. Zgodnie z art. 153 Kodeksu pracy pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym. Przytoczony przepis wiąże prawo do urlopu cząstkowego z miesiącem pracy, przy czym nie chodzi tu o nieprzerwany okres pracy u jednego pracodawcy. Na ten miesiąc mogą się składać okresy zatrudnienia u różnych pracodawców. Przy obliczaniu urlopu u drugiego pracodawcy wlicza się okres zatrudnienia u pierwszego pracodawcy, ale tylko do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i jego wymiar. Potwierdzenie takiego stanowiska znajdujemy w art. 154 1 § 1 k.p., który stanowi między innymi, że do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu wypoczynkowego, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia. Szczególną sytuację liczenia stażu pracy, od którego zależy prawo i wymiar urlopu wypoczynkowego w przypadku pracownika pozostającego jednocześnie w więcej niż jednym stosunku pracy reguluje § 2 art. 1541k.p. W myśl tego uregulowania do stażu pracy, od którego zależy prawo i wymiar urlopu wypoczynkowego w dodatkowym miejscu pracy, wlicza się okres niezakończonego zatrudnienia u innego pracodawcy, z którym pracownik pozostaje w równoległym stosunku pracy, w części przypadającej przed nawiązaniem tego dodatkowego stosunku pracy. Należy podkreślić, że art. 1541 § 2 k.p. dotyczy zarówno sytuacji, gdy pracownik podejmuje drugą pracę u innego pracodawcy, jak i wówczas, gdy podpisuje kolejną umowę o pracę ze swoim dotychczasowym pracodawcą. Dwa etaty oznaczają, że pracownik ma prawo do dwóch urlopów wypoczynkowych z każdego stosunku pracy oddzielnie. Wydaje się, iż literalne brzmienie przepisu art. 153 § 1 k.p. wskazuje, iż pracownik podejmujący równolegle pracę u drugiego pracodawcy w tym samym roku kalendarzowym co u pierwszego nabywa prawo do przysługującego mu urlopu z początkiem zatrudnienia. Pracownik nie podejmuje bowiem już pracy po raz pierwszy. Jednakże niektórzy przedstawiciele doktryny sugerują, iż w rozpatrywanym przypadku urlop u drugiego pracodawcy pracownik będzie nabywał z upływem każdego miesiąca w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Decydujące znaczenie mieć będzie bowiem okoliczność, iż jest to rok kalendarzowy, w którym pracownik podjął pracę po raz pierwszy. Na marginesie można zaznaczyć, iż wprowadzenie do k.p. ww. § 2 było wyrazem ochrony interesów pracownika, gdyż w poprzednio obowiązującym stanie prawnym ugruntował się pogląd w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym trwające równolegle (i niezakończone przed nawiązaniem drugiego stosunku pracy) zatrudnienie nie miało wpływu ani na prawo do urlopu u kolejnego pracodawcy ani na jego wymiar. Podstawa prawna : art. 152 i 153 oraz 1541 Kodeksu pracy