Prowadzenie działalności gospodarczej zawsze obarczone jest ryzykiem, nawet jeśli firma prosperuje na rynku bez zarzutu. Dlatego warto uzbroić się w podstawową wiedzę z zakresu postępowania upadłościowego, aby jako wierzyciel w porę zawalczyć o należne świadczenie. Kto może ogłosić upadłość?
Upadłość ogłosić może każdy przedsiębiorca, jak również spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne nieprowadzące działalności gospodarczej oraz osoby fizyczne będące-wspólnikami osobowych spółek handlowych, które ponoszą odpowiedzialność finansową za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem. Mogą ją również ogłosić wspólnicy spółki partnerskiej. Ponadto należy wskazać, iż nie tylko podmioty występujące w charakterze dłużników mogą złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, takie prawo przysługuje również wierzycielom. Odrębnym zagadnieniem jest ogłoszenie upadłości osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej tzw. upadłość konsumencka. Podstawy ogłoszenia upadłości
Upadłość ogłasza się wobec przedsiębiorcy, który stał się niewypłacalny, czyli zaprzestał wykonywania wymagalnych zobowiązać pieniężnych, bądź w przypadku dłużników będących osobą prawna, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje. Niemniej jednak należy pamiętać, iż w przypadku, gdy opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza 3 miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10 proc. wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika, zgodnie z art. 12 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze (u.p.u.n.) sąd może oddalić taki wniosek Od czego zacząć?
Należy złożyć wniosek do wydziału gospodarczego sądu rejonowego właściwego dla miejsca prowadzenia zakładu głównego przedsiębiorstwa. Jeżeli dłużnik nie prowadzi przedsiębiorstwa w Polsce, właściwy jest sąd miejsca zamieszkania albo jego siedziby, a gdy zawodzi również to kryterium, właściwy jest sąd, w którego obszarze znajduje się majątek dłużnika. Oplata od wniosku wynosi 1000,00 zł i nie można wnosić o zwolnienie z jej uiszczenia. Dłużnik winien złożyć wniosek do sądu w terminie 2 tygodni od dnia, w którym ziściły się przesłanki generujące powstanie stanu upadłości. Formalne wymogi wniosku zostały sprecyzowane w art. 22 u.p.u.n. W przypadku, gdy wniosek o ogłoszenie upadłości składa wierzyciel, należy pamiętać o złożeniu wniosku o zabezpieczenie majątku dłużnika, bowiem o ile w przypadku wniosku o ogłoszenie upadłości składanego przez dłużnika sąd podejmuje czynności zabezpieczające z urzędu, to w przypadku wniosku pochodzącego od wierzyciela zgodnie z art. 36 u.p.u.n. niezbędne jest zgłoszenie żądania w tym przedmiocie. Układ czy likwidacja? Postępowanie upadłościowe może zostać zakończone w drodze układu. Sąd może zezwolić na takie rozwiązanie w przypadku, gdy zajdzie prawdopodobieństwo, że utrzymanie przedsiębiorstwa pozwoli na zaspokojenie wierzycieli w wyższym stopniu, niż likwidacja. Do wniosku o ogłoszenie upadłości dołącza się w takim przypadku propozycje układowe. Upadłemu przyznany jest zarząd własny nad swoim majątkiem, sprawowany pod czujnym okiem nadzorcy sądowego, którego zgoda jest konieczna do dokonywania czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Upadłość likwidacyjna prowadzona jest, gdy dotychczasowe działanie dłużnika nie daje podstaw dla jego wiarygodności i rzetelności w wykonaniu układu, a także, gdy przedsiębiorstwa nie da się już uratować. W przypadku upadłości likwidacyjnej dłużnik traci prawo do zarządzania swoim majątkiem na rzecz syndyka, który przygotowuje spis inwentarza i plan likwidacji przedsiębiorstwa. Upadły zobowiązany jest do wydania syndykowi dokumentów i udzieleniu wszelkich informacji na temat swojego majątku. Orzeczenie sądu Sąd orzeka o ogłoszeniu upadłości w drodze postanowienia. Zażalenie przysługuje jedynie upadłemu. Jeśli jednak sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości, prawo zaskarżenia ma tylko wnioskodawca. Termin do wniesienia zażalenia jest tygodniowy i biegnie od dnia doręczenia postanowienia, gdy wydane ono zostało na posiedzeniu niejawnym lub też od doręczenia postanowienia wraz z uzasadnieniem na wniosek złożony w terminie 7 dni od ogłoszenia postanowienia po przeprowadzeniu rozprawy. Postanowienie jest skuteczne z chwilą jego wydania i podlega wykonaniu. Skutki wydania postanowienia o upadłości
Z chwilą ogłoszenia upadłości masą upadłości staje się zarówno majątek dłużnika posiadany przez niego w tym czasie, jak i majątek nabyty w toku postępowania upadłościowego. Dochodzenie wszelkich roszczeń w stosunku do dłużnika dopuszczalne jest jedynie w trybie postępowania upadłościowego poprzez zgłoszenie wierzytelności. Zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności jeszcze nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości, natomiast zobowiązania majątkowe niepieniężne zmieniają się w pieniężne i z tym dniem stają się płatne, nawet, jeśli termin ich wykonania jeszcze nie nastąpił. Wygasają jednak umowy zlecenia lub komisu, w których upadły był dającym zlecenie lub komitentem, a także umowy o zarządzanie papierami wartościowymi upadłego i umowy agencyjne. W przypadku układu upadłościowego upadły nie może spełniać świadczeń nieobjętych układem. W czasie trwania postępowania wierzyciel, bez zgody rady wierzycieli, nie może wypowiedzieć m.in. umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości, w których prowadzone jest przedsiębiorstwo upadłego umów leasingu, ubezpieczeń majątkowych, czy umów rachunku bankowego. Warto podkreślić, że do masy upadłości wchodzi spadek, który uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza oraz wspólny majątek małżonków, przy czym ich ustawowa wspólność majątkowa ustaje z dniem ogłoszenia upadłości. Kto za to płaci? Art. 231 p.u.n. nakłada obowiązek ponoszenia kosztów postępowania na dłużnika, stanowiąc, że pokrywane są one z masy upadłości, stąd tez niejednokrotnie, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, sąd jest zmuszony oddalić złożony w tym przedmiocie wniosek. Sędzia – komisarz może w razie potrzeby zobowiązać wierzycieli mających największe wierzytelności do wpłacenia zaliczki na poczet kosztów postępowania.