Akredytywa jest jednym z najbezpieczniejszych sposobów rozliczania transakcji międzynarodowych. Uregulowanie akredytywy w prawie polskim spełnia standardy europejskie, dlatego również w umowach eksportowych zawieranych z zagranicznymi firmami przez polskich przedsiębiorców akredytywa jest w praktyce bardzo często stosowana. Płatność w formie akredytywy powoduje, że nawet w relacjach handlowych z kontrahentami, których nie darzy się pełnym zaufaniem, ryzyko niepowodzenia transakcji ograniczone jest do minimum.
W prawie polskim regulacja dotycząca akredytywy znajduje się w Prawie bankowym. Rozróżnia się dwa rodzaje akredytyw – akredytywę dokumentową (art. 85) oraz akredytywę pieniężną (art. 86). W relacjach eksportowych wykorzystywana jest akredytywa dokumentowa. Jej konstrukcja w prawie polskim jest analogiczna jak w innych krajach. Upraszczając, akredytywa dokumentowa sprowadza się do tego, że w transakcji pomiędzy eksporterem a importerem pojawia się dodatkowy podmiot – bank importera, gwarantujący zapłaty należności na rzecz eksportera. Rola banku importera polega na tym, że gwarantuje on zapłatę należności na rzecz eksportera. Warunkiem otrzymania płatności jest tylko dostarczenie przez eksportera odpowiednich dokumentów do banku.
Zagraniczny kontrahent polskiego eksportera nie musi otwierać akredytywy w banku w swoim kraju – może zamiast tego skorzystać z bogatej oferty banków działających w Polsce. Istnieje także możliwość potwierdzenia przez polski bank akredytywy wystawionej przez bank zagraniczny. Skorzystanie z usług polskiego banku jest o tyle uzasadnione, że wówczas polski eksporter ma możliwość przedłożenia dokumentów w Polsce i szybkiego uzyskania płatności.
Atrakcyjność akredytywy i jej częste stosowanie przy eksporcie towarów z Polski wynika głównie z tego, że jest to rozwiązanie optymalnie korzystne dla obydwu stron transakcji. Dla eksportera korzyść polega na tym, że nie musi obawiać się o wypłacalność kontrahenta – jeśli dostarczy towar zgodnie z umową i zostanie to potwierdzone odpowiednimi dokumentami, może być pewien, że otrzyma płatność od banku importera. Z kolei dla importera zastosowanie akredytywy to gwarancja tego, że za towar zapłaci jedynie w sytuacji, gdy jego faktyczna zgodność z umową zostanie potwierdzona odpowiednimi dokumentami.
Nie można pominąć, że prawo polskie reguluje jedynie podstawowe zasady mechanizmu działania akredytywy, dlatego też strony transakcji eksportowej powinny we własnym zakresie ustalić w umowie wszelkie istotne dla nich kwestie. Dobrym rozwiązaniem jest również odwołanie się do międzynarodowych rozwiązań, np. do jednolitych reguł i praktyki w operacjach dokumentowych opracowanych przez Izbę Przemysłową w Paryżu (UCP – Uniform Customs and Practice for Documentary Credits by ICC).
Najistotniejszym elementem akredytywy – decydującym o prawidłowym działaniu tej konstrukcji – jest określenie zakresu i rodzaju dokumentów warunkujących płatność należności przez bank na rzecz eksportera. Weryfikując zasadność wypłacenia środków eksporterowi, bank bada wyłącznie formalną zgodność tych dokumentów z warunkami akredytywy. Jeżeli warunki te nie zostaną określone w sposób wystarczająco precyzyjny, to importer narazi się na sytuację, w której mimo otrzymania towaru niespełniającego jego oczekiwań, jego bank wypłaci środki eksporterowi.
Mimo że polskie prawo handlowe – w tym dotyczące akredytywy dokumentowej – odpowiada standardom europejskim, nie sposób prawidłowo przeprowadzić transakcję eksportową bez odwołania się do prawa polskiego. Dlatego też przy kształtowaniu warunków akredytywy z polskim kontrahentem – jak również samego kontraktu eksportowego, którego akredytywa dotyczy – warto skorzystać z pomocy polskiej kancelarii prawnej specjalizującej się w obrocie międzynarodowym i zorientowanej w specyfice funkcjonowania polskich przedsiębiorstw.