Sprzedaż nieruchomości gruntowej z budynkami (budowlami) przeznaczonymi do rozbiórki – kwestie podatkowe

Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazuje, że przy ocenie skutków podatkowych dokonywanych czynności istotne znaczenie mają kryteria ekonomiczne. Niemniej jednak kryteria takie nie mogą stanowić podstawy do całkowitego abstrahowania od rzeczywistego przebiegu, stanu faktycznego i skutków czynności. Aspekty ekonomiczne muszą mieć charakter obiektywny. Pewność stosowania prawa wymaga bowiem, aby konsekwencje podatkowe czynności były następstwem zobiektywizowanych skutków zdarzenia, które są widoczne dla wszystkich, a nie tkwią tylko w świadomości stron transakcji. Wartość budynków czy budowli przeznaczonych do rozbiórki nie jest istotna dla stron, ich demontaż wiąże się zaś z dodatkowymi kosztami.

W przypadku dostawy gruntu z budynkami (budowlami) przeznaczonymi do rozbiórki nie są wystarczające intencje stron danej czynności. Zbycie nieruchomości, na której budynki i budowle są zdatne do użytkowania, powinno być kwalifikowane jako sprzedaż gruntu zabudowanego.Jeżeli nabywca w przyszłości zamierza zburzyć budynki i wybudować inną nieruchomość, w momencie dokonywania czynności, nie ma to znaczenia dla określenia zasad opodatkowania podatkiem VAT. Intencja nabywcy to zamiar w przyszłości, który w danym momencie nie jest zdarzeniem pewnym.

Wobec pojawiających się wątpliwości w interpretacjach podatkowych oraz orzeczeniach sądów administracyjnych najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest, aby w momencie zbycia zabudowanej nieruchomości był już wydany dokument administracyjny (pozwolenie na rozbiórkę budynków/budowli) i prace budowlane w tym kierunku faktycznie zostały rozpoczęte. Taki stan faktyczny co do zasady nie budzi już wątpliwości.

Zatem w przypadku dostawy zabudowanego gruntu, fakt, że  nabywca zamierza w przyszłości dokonać rozbiórki, nie ma żadnego znaczenia dla kwalifikacji tej czynności w aspekcie przepisów ustawy o podatku VAT. Transakcję kwalifikuje się jak dostawę terenu zabudowanego i określa się jako czynność opodatkowaną podstawową stawką podatku bądź też zwolnioną z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10 a ustawy o VAT.

Jeżeli wydana została decyzja dotycząca rozbiórki budynku (budowli) i prace te rozpoczęły się przed faktycznym zbyciem to transakcję kwalifikuje się jak dostawę terenu niezabudowanego, przeznaczonego pod zabudowę.

Decyzja administracyjna wyrażająca zgodę na rozbiórkę może być uchylona lub zmieniona w trybie postępowania odwoławczego lub w jednym z trybów nadzwyczajnych (stwierdzenie nieważności, wznowienie postępowania). W tym przypadku, jeżeli prace nie zostały rozpoczęte i decyzja taka została uchylona lub zmieniona, należałoby potraktować transakcje jako sprzedaż terenu zabudowanego.