Podróżując samolotem, warto znać swoje prawa

Podróżujący samolotem, w przypadku zniszczenia bagażu lub opóźnienia, może dochodzić odszkodowania. W niektórych przypadkach przewoźnik ma też obowiązek zapewnienia pasażerowi napojów, ciepłego posiłku czy miejsca w hotelu.

Prawa pasażera w przypadku uszkodzenia bagażu przewożonego samolotem reguluje tzw. Konwencja Montrealska z dnia 28 maja 1999 r. Na podstawie jej przepisów pasażer może domagać się od przewoźnika zapłaty odszkodowania, jednak skarga, w związku z wykryciem szkody, powinna zostać złożona niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia odebrania bagażu. Zgodnie z art. 22 ust. 2 tej Konwencji, górna granica odpowiedzialności przewoźnika w przypadku uszkodzenia bagażu jest ściśle określona i wynosi 1.000 jednostek SDR (ang. Special Drawing Rights), które po przeliczeniu na złotówki zgodnie z kursem publikowanym przez NBP, stanowią obecnie równowartość około 4.850 zł. Warto też pamiętać, że przewoźnicy w swoich regulaminach najczęściej wyłączają odpowiedzialność za rzeczy szczególnie wartościowe. W takim przypadku podróżny powinien we własnym zakresie uiścić dodatkową opłatę, jeżeli chciałby zachować prawo do odszkodowania w przypadku ich zniszczenia.

W przypadku odwołania lub opóźnienia lotu, jeżeli podróż odbywa się z lub do jakiegokolwiek państwa Unii Europejskiej, EOG lub Szwajcarii, pasażer może skorzystać z uprawnień przewidzianych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. nr WE 261/2004. Akt ten ustanawia wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład, odwołania lub dużego opóźnienia lotu.

Na podstawie przepisów tego rozporządzenia, w przypadku nagłego odwołania lotu, pasażer ma prawo do zwrotu pełnego kosztu biletu, lotu powrotnego do pierwszego miejsca odlotu albo do zmiany planu podróży. Pasażer ma też prawo do bezpłatnej opieki, m.in. do posiłków i napojów w ilości adekwatnej do czasu oczekiwania oraz otrzyma zryczałtowane odszkodowanie w wysokości od 250 do 600 Euro. Wysokość zryczałtowanego odszkodowania jest uzależniona od długości podróży, mierzonej metodą trasy po ortodromie, pasażer w indywidualnych przypadkach może jednak domagać się wyższej rekompensaty. Jeżeli na kolejny samolot trzeba będzie oczekiwać co najmniej jeden dzień, przewoźnik ma prawo zapewnić pasażerowi bezpłatne zakwaterowanie oraz transport między lotniskiem a hotelem.

W przypadku opóźnienia lotu, które trwa co najmniej 2 godziny, przewoźnik ma obowiązek zapewnić pasażerom bezpłatnie posiłki i napoje w ilościach adekwatnych do czasu oczekiwania. W przypadku, gdy opóźnienie przekroczy 5 godzin, pasażerowie dodatkowo mają prawo do zwrotu kosztów biletów lub lotu powrotnego do pierwszego miejsca odlotu. Jeżeli konieczne będzie oczekiwanie na odlot przez co najmniej jeden dzień, przewoźnik jest obowiązany bezpłatnie zapewnić pasażerom zakwaterowanie oraz transport pomiędzy hotelem a lotniskiem.

Zarówno w przypadku odwołania jak i opóźnienia lotu, przewoźnik ma obowiązek zapewnić pasażerowi nieodpłatnie możliwość przeprowadzenia m.in. dwóch rozmów telefonicznych oraz przesłania dwóch przesyłek faksowych lub e-mailowych.

Niektóre prawa pasażerów wynikają także z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości. W szczególności, zgodnie z wyrokiem wydanym w dniu 19 listopada 2009 r. w połączonych sprawach C-402/07 oraz C-432-08 Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że w przypadku opóźnienia lotu wynoszącego co najmniej 3 godziny, pasażerowie mają prawo do odszkodowania, tak jak w przypadku odwołania lotu. Przewoźnik może zwolnić się z obowiązku naprawienia szkody tylko w przypadku wykazania, że opóźnienie nastąpiło na skutek nadzwyczajnych okoliczności.