Projekt Ustawy o odpadach z 15 marca 2011 r. jest transpozycją Dyrektywy z 19 listopada 2008 r., nr 2008/ 98/ WE (Dz. Urz. WE L 312 z 22.11.2008, str. 3) i stanowi o wiele obszerniejszy akt prawny w porównaniu z Ustawa dotychczasową.
Rozszerzony został katalog definicji legalnych. Warto zwrócić uwagę na wprowadzenie określenia „zapobiegania powstawania odpadów”, co można uważać za jedną z myśli przewodnich nowej Ustawy. Wprowadzono możliwość zmiany klasyfikacji odpadów z niebezpiecznych na inne niż niebezpieczne. Pojawił się status „produktu ubocznego” zamiast odpadu. Jednak z punktu widzenia zasad postępowania z odpadami centralną zmianą wydaje się ustalenie hierarchii sposobów postępowania z odpadami, która przedstawiać się będzie następująco:
- zapobieganie powstawaniu odpadów;
- przygotowywanie do ponownego użycia;
- recykling;
- inne procesy odzysku;
- unieszkodliwianie.
Jasno zdefiniowano zasadę bliskości, polegającą na wymogu przetwarzania odpadów w miejscu ich powstania, zasady przekazywania odpadów i przenoszenia odpowiedzialności za ich zagospodarowanie, jak też krąg podmiotów obowiązanych do gospodarowania. Ustawodawca wprowadził kategoryczny wymóg selektywnego zbierania odpadów w miejsce dotychczasowego brzmienia art. 10 ust. 1 Ustawy 27 kwietnia 2001 r., iż „odpady powinny być zbierane w sposób selektywny”. Organy ochrony środowiska (marszałkowie województw i wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska) zyskali kompetencje do zamykania składowisk. Marszałek województwa będzie prowadził rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami. Ustalono szczególne zasady gospodarowania niektórymi rodzajami odpadów. Zaostrzone zostały sankcje za ich nielegalne składowanie. Zaś przedsiębiorcy będą musieli bardziej skrupulatnie przestrzegać obowiązków sprawozdawczych przy wytwarzaniu odpadów z powodu wprowadzenia szeregu środków dyscyplinujących. Bezpośredni skutek nowej Ustawy dla przedsiębiorców polega na doprecyzowaniu zasady „zanieczyszczający płaci” oraz „rozszerzonej odpowiedzialności producenta”. Koszty gospodarowania odpadami są ponoszone przez pierwotnego wytwórcę odpadów oraz przez obecnego lub poprzedniego posiadacza odpadów. W niektórych przypadkach koszty gospodarowania odpadami ponosi producent produktu lub podmiot wprowadzający produkt na terytorium kraju, określony w tych przepisach.