ABC zwalczania nieuczciwej konkurencji

Jako, że konkurencja jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na rozwój gospodarki powinna się ona cechować, oprócz wielu innych atrybutów, uczciwością. Z tego założenia wychodzi również ustawodawca dlatego w polskim porządku prawnym znajduje się miejsce dla ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Czyny jakim przeciwdziałać ma wskazana ustawa najogólniej można scharakteryzować właśnie jako nieuczciwe tzn. takie, które nie koniecznie będą sprzeczne z prawem, przez co rozumiemy czyny wchodzące w zakres czynów zabronionych, ale również takie, które są sprzeczne z powszechnie przyjętymi normami (ustawodawca posługuje się pojęciem „dobrych obyczajów”) oraz naruszają lub zagrażają interesowi innego przedsiębiorcy lub klienta. Ma ona na celu zatem ochronę interesów przedsiębiorców w przypadkach, gdy inne regulacje takiej ochrony zapewnić nie mogą. Może również pełnić rolę pomocniczą, łącznie z innymi przepisami prawa. Jest to szczególne istotne z uwagi na dynamiczny wzrost ilości produktów i usług, jaki obecnie ma miejsce i zagwarantowanie każdemu z uczestników obrotu równoważnej, przynajmniej w aspekcie prawnym, pozycji.

Aby lepiej zrozumieć na czym polega protekcyjna funkcja wskazanej ustawy trzeba się przyjrzeć sformułowaniu klauzuli generalnej czynu nieuczciwej konkurencji zawartego w art. 3 wspomnianej ustawy, który wskazuje przykładowy katalog takich czynów. Są nimi między innymi wprowadzające w błąd oznaczenia przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenia pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenia towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama. Pierwsze ze wskazanych powyżej kategorii czynów nieuczciwej konkurencji najczęściej znajdują zastosowanie w przypadku nie zarejestrowanych znaków towarowych (również wzorów przemysłowych) lub pomocniczo dla oznaczeń chronionych na podstawie stosownych przepisów. Pozostałe odnoszą się również do nieuczciwych praktyk przedsiębiorców w stosunku do konsumentów, jak nieuczciwe zachwalanie lub też nieuczciwa lub zakazana reklama, co w praktyce ma za zadanie chronić pozostałych przedsiębiorców poprzez wyznaczenie ram działalności poszczególnych podmiotów w stosunku do konsumentów.

Do uznania danej działalności za czyn nieuczciwej konkurencji wystarczy już samo zagrożenie takim czynem działalności jednego przedsiębiorcy przez drugiego. Zagrożony przedsiębiorca ma do dyspozycji szeroki katalog roszczeń, w szczególności może żądać zaniechania niedozwolonych działań, usunięcia skutków niedozwolonych działań, złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, przez co rozumieć należy informację lub ogłoszenie w prasie, w Internecie lub za pośrednictwem innej formy przekazu. Oprócz powyższych roszczeń można również dochodzić naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych (czyli zgodnie z zasadami wyrażonymi w Kodeksie Cywilnym), wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, do których mogą się zaliczać nieuczciwie uzyskane zyski ze sprzedaży produktów naśladujących wyglądem produkty innego przedsiębiorcy, oraz zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony. Ważnym i przydatnym aspektem, który często jest pomijany w kontekście opisywania czynów nieuczciwej konkurencji jest również możliwość skorzystania, oprócz wymienionych roszczeń cywilnoprawnych, z roszczeń natury prawno karnej zagrożonych między innymi karą pozbawienia wolności, w niektórych przypadkach aż do 8 lat.