Przekształcenia podmiotowe mogą rodzić skutki na gruncie podatku dochodowego, jednak w określonych przypadkach możliwe jest zachowanie neutralności podatkowej, w szczególności jeżeli na skutek przekształceń przenoszony jest majątek w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa (dalej „ZCP”).
Pojęcie ZCP zostało zdefiniowane w art. 4a pkt. 4 CIT. Zorganizowana część przedsiębiorstwa to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Mimo tej definicji, pojęcie ZCP budzi wiele wątpliwości. Ujawniają się one w szczególności w przypadku podziału spółki przez wydzielenie. Przyjmuje się, że jeżeli majątek pozostający w spółce oraz przejmowany stanowi ZCP, majątek przenoszony na spółki przejmujące lub nowo zawiązane nie stanowi przychodu.
W tym miejscu rodzi się pytanie, czy na skutek przedmiotowego podziału mogą powstać więcej aniżeli dwie ZCP i można korzystać tym samym z wyłączenia z opodatkowania CIT lub PIT. Należałoby udzielić twierdzącej odpowiedzi. Naszym zdaniem za zorganizowaną cześć przedsiębiorstwa można uznać zespół składników, który potencjalnie jest w stanie samodzielnie prowadzić działalność i istnieć niezależnie od przedsiębiorstwa głównego (nie musi rozliczać się samodzielnie, ale związane z nim należności i zobowiązania powinny być wyodrębnione i przyporządkowane organizacyjnie i finansowo do wyodrębnionego majątku, co pozwoliłoby na przejęcie funkcji gospodarczych).
Trzeba mieć jednak na uwadze negatywne stanowisko Ministra Finansów.
Zdaniem Ministra przepisy odnoszą się do całości majątku wydzielonego lub pozostającego w spółce dzielonej. Sformułowanie „zorganizowanej części przedsiębiorstwa” zostało użyte w liczbie pojedynczej, a terminy „majątek przejmowany” i „majątek pozostający” wymienione bez rozróżnienia sytuacji, kiedy to w ramach danego majątku dojdzie do wystąpienia kilku zorganizowanych części przedsiębiorstwa. Definicja „zorganizowanej części przedsiębiorstwa” dotyczy zatem całości majątku dzielonego, a nie jego poszczególnych elementów.
Trudno się z tym stanowiskiem zgodzić.