Pojęcie konkursu, pomimo, że wielokrotnie pojawia się w przepisach prawa podatkowego, nie zostało w nich zdefiniowane. W celu wyjaśnienia należy odwołać się do jego słownikowej definicji.
Zgodnie z Słownikiem Języka Polskiego pod red. M. Szymczaka konkurs to „impreza, przedsięwzięcie o charakterze artystycznym, rozrywkowym, sportowym, mające określony program i dające możliwość wyboru przez eliminację najlepszych wykonawców, autorów danych prac itp. zwykle wyróżnionych nagrodami”.
Zdaniem sądów administracyjnych o wydaniu nagród w konkursie można mówić wówczas, gdy został on ogłoszony wraz ze stosownym regulaminem. Ponadto uczestnicy powinni podjąć działania zawierające element współzawodnictwa. Konkurs powinien zakończyć się ogłoszeniem wyników, który mają ścisły związek z efektem bezpośredniego współzawodnictwa jego uczestników.
Do uznania akcji promocyjnej za konkurs niezbędne jest zatem zaistnienie elementu współzawodnictwa między uczestnikami, w stopniu pozwalającym na wytypowanie i nagrodzenie najlepszych z nich. Na tą okoliczność należy przygotować regulamin, w którym zostaną określone jego zasady (np. organizator, warunki udziału, nagrody, kryteria wyboru zwycięzców). Co istotne organizacja konkursu nie wymaga uzyskania żadnych zezwoleń.
Rodzaj konkursu ma znaczenie
Wszelkiego rodzaju nagrody i inne nieodpłatne świadczenia otrzymywane przez uczestników konkursu stanowią dla nich przychód. Jednak nie od wszystkich uczestnik będzie musiał zapłacić podatek dochodowy.
Przepisem na który należy zwrócić szczególną uwagę jest art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 361) zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są wartość wygranych w konkursach i grach organizowanych
i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagród związanych ze sprzedażą premiową towarów lub usług – jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 760 zł.
Warunki zastosowania przedmiotowego zwolnienia zależą od rodzaju konkursu. Aby korzystać ze zwolnienia musi to być konkurs z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu.
W przepisach podatkowych nie zdefiniowano pojęć nauka, kultura, dziennikarstwo czy sport. Z interpretacji podatkowych wynika, że organy podatkowe posługują się słownikowym rozumieniem tych terminów. Tytułem przykładu Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z 17 sierpnia 2012 r. (nr IPTPB1/415-325/12-2/ASZ) za konkurs z dziedziny nauki uznał konkurs na temat wiedzy
o przepisach BHP w rolnictwie. Z kolei Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 8 sierpnia 2012 r. (nr IPPB2/415-688/12-2/MG) za konkurs z dziedziny sztuki uznał konkurs polegający na przygotowaniu projektu kartki świątecznej.
Nagroda wydawana w konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu korzysta ze zwolnienia od opodatkowania tylko wówczas, gdy jej wartość nie przekroczy 760 zł. Jeżeli wartość nagrody przekroczy kwotę 760 zł, zwolnienie nie będzie mogło być stosowane. W takim wypadku cała wartość przekazywanej nagrody (a nie jedynie nadwyżka ponad kwotę 760 zł) podlega opodatkowaniu.
W przypadku konkursów z innych dziedzin nagrody do wysokości nie przekraczającej kwoty 760 zł korzystają ze zwolnienia od opodatkowania, jeśli konkurs jest organizowany i emitowany (ogłaszany) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja). Chociaż nie wynika to wprost z przepisu to do środków masowego przekazu należy zaliczyć również tzw. nowe media tj. telegazetę, telewizję satelitarną, Internet. Dla zastosowania zwolnienia zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne wymagają aby konkurs był ogłoszony, jak również zorganizowany przez środki masowego przekazu.
Niewystarczająca będzie zatem sama informacja o konkursie jaka ukaże się w środkach masowego przekazu. Takie stanowisko zajął np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 marca 2015 r. (sygn. akt II FSK 414/13). W uzasadnieniu wyroku skład orzekający podkreślił, że literalne brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 68 u.p.d.o.f. wymaga, aby konkursy były zarówno ogłaszane (emitowane) przez mass media, jak i środki masowego przekazu były ich organizatorem. Świadczy o tym użyty w treści omawianej normy spójnik „i” w wyrażeniu „organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio, telewizja)”. To oznacza, że oba te elementy, tj. organizacja konkursu przez środki masowego przekazu i ich emisja (ogłaszanie) przez środki masowego przekazu muszą wystąpić łącznie, aby zwolnienie znalazło zastosowanie.
Jeśli wydawana nagroda korzysta ze zwolnienia od opodatkowania, wówczas organizator nie jest zobowiązany do poboru i odprowadzenia podatku dochodowego od wartości nagrody. Nie ciążą na nim również żadne obowiązki sprawozdawcze.
Jeśli zwolnienie nie znajduje zastosowania, wówczas podmiot, który wydał nagrodę zobowiązany jest do pobrania 10% ryczałtowego podatku dochodowego. Jeżeli nagroda ma charakter niepieniężny podatek należy pobrać przed przekazaniem nagrody. Pobrany podatek należy wpłacić na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 20 dnia następnego miesiąca. Ponadto w terminie do końca stycznia następnego roku płatnik zobowiązany jest do przesłania organom podatkowym deklaracji PIT-8AR. Od 1 stycznia 2015 r. przedmiotową informację należy składać w formie elektronicznej.
Warto podkreślić, iż obowiązek potrącenia przez organizatora 10% zryczałtowanego podatku dotyczy także sytuacji gdy zwycięzcą konkursu jest osoba prowadząca działalność gospodarczą. Taki wniosek wynika z dwóch wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 stycznia 2015 r. (sygn. akt II FSK 232/13, II FSK 202/13).
Autor: Tomasz Strzałkowski, Doradca Podatkowy, Kancelaria Chałas i Wspólnicy