Upały w pracy – co szef musi zapewnić pracownikom?

Na pracodawcy spoczywa obowiązek zapewnienia zimnych napojów pracownikom zatrudnionym na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 25°C albo 28°C.

Jednym z obowiązków pracodawcy jest zapewnienie wszystkim pracownikom wody zdatnej do picia lub innych napojów, a pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych, oprócz wody również innych napojów (napoje profilaktyczne). Należy przy tym wskazać, że „uciążliwość pracy” występuje w sytuacji, kiedy intensywność któregokolwiek z czynników charakteryzujących pracę lub środowisko pracy przekracza średni zakres.

Zgodnie z art. 232 Kodeksu pracy pracodawca jest zobowiązany zapewnić nieodpłatnie odpowiednie napoje i posiłki dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych. Doprecyzowanie powyższego obowiązku znajduje się w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Należy pamiętać, że wskazane przepisy nie określają, przez jaki wymiar czasu pracy pracownika powinna się utrzymywać wskazana temperatura tak, aby pracodawca musiał spełnić ten obowiązek. Należy zatem przyjąć, że pracodawca musi dostarczać pracownikom napoje zawsze, gdy temperatura przekroczy określony poziom wysokości.

W świetle wskazanego rozporządzenia pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym:

  1. w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25º C,
  2. w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCl) powyżej 1000,
  3. przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10º C lub powyżej 25ºC,
  4. przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet,
  5. na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28ºC.

Istotnym jest, że napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej. Pracodawca nie może ograniczyć ilości napojów, co więcej, jest zobowiązany do zapewnienia napojów, których rodzaj powinien być dostosowany do warunków pracy, w „ilości zaspokajającej potrzeby pracowników”. Przepisy nie precyzują również, jakie napoje powinien zapewnić pracodawca. Wyjątkiem jest §4 ust. 2 rozporządzenia, zgodnie z którym dla pracowników zatrudnionych w warunkach mikroklimatu gorącego, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25oC, napoje powinny być wzbogacone w sole mineralne i witaminy.

Warto pamiętać, że niedopuszczalne jest zastąpienie napojów wypłaceniem przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego. Ponadto należy podkreślić, że brak dopełnienia wyżej wskazanych obowiązków pracodawcy, może skutkować zawiadomieniem przez pracowników inspekcji pracy. Powyższe może skutkować nałożeniem na pracodawcę grzywny.