Wszystko wskazuje na to, że tym razem prace mające na celu wprowadzenie do polskiego porządku prawnego nowej instytucji, jaką jest upadłość konsumencka, nie pójdą na marne. Za takim wnioskiem przemawia szerokie poparcie udzielone dla rządowego projektu ustawy nowelizującej Prawo upadłościowe i naprawcze m.in. przez Sąd Najwyższy i Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych Lewiatan. Kto mógłby ogłosić upadłość?
W obowiązującym stanie prawnym z dobrodziejstw ogłoszenia upadłości skorzystać mogą jedynie niewypłacalni dłużnicy będący przedsiębiorcami. Po nowelizacji byłyby to również osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, których niewypłacalność powstała wskutek wyjątkowych i niezależnych od nich okoliczności. Jak to się często podkreśla, ogłoszenie upadłości ma ułatwić wyjście z kłopotów, w których ktoś znalazł się bez swojej winy, dzięki czemu nie wypadnie on poza nawias społeczeństwa. W żadnym razie instytucja ta nie ma na celu służyć uniknięciu odpowiedzialności przez nierozważnych konsumentów czy oszustów. To czy istnieje możliwość ogłoszenia upadłości oceniane będzie za każdym razem przez sąd. Ponadto wniosek o ogłoszenie upadłości złożyć będzie można nie częściej niż raz na 10 lat. W jaki sposób będzie można ogłosić upadłość?
Wniosek o ogłoszenie upadłości zostanie oddalony, jeżeli niewypłacalność nie powstanie z przyczyn wyjątkowych i obiektywnych a w szczególności, gdy dłużnik zaciągnął zobowiązanie będąc niewypłacalnym albo do rozwiązania stosunku pracy dłużnika doszło z przyczyn leżących po stronie pracownika lub za jego zgodą. Po złożeniu wniosku konsument jest zobowiązany wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek a sąd następnie sporządzi plan spłaty wierzycieli, wskazując m.in. zakres i okres spłaty zadłużenia. Nowelizacja przewiduje rozłożenie tego okresu w czasie maksymalnie na 5 lat, przy czym w szczególnie uzasadnionych przypadkach może on ulec przedłużeniu o 2 lata. Sytuacja upadłego konsumenta
Możliwość ogłoszenia upadłości jest przywilejem dla dłużnika, w związku z powyższym nałożone zostały na niego dodatkowe obowiązki a ewentualne nie zastosowanie się do nich spowoduje umorzenie całego postępowania. Do masy upadłości wchodzić będzie cały majątek upadłego, łącznie z nieruchomością, w której mieszka sam lub z rodziną. Projekt przewiduje jednak, że dłużnik powinien mieć zapewnione podstawowe warunki bytowe, dzięki czemu będzie mógł zająć się pracą i spłatą zadłużenia. Dlatego też z sumy uzyskanej ze sprzedaży lokalu lub domu, dłużnik otrzyma kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego za okres dwunastu miesięcy. W okresie wykonywania planu spłaty dłużnik nie będzie mógł dokonywać czynności prawnych przekraczających granicę zwykłego zarządu jak również dokonywać zakupów na raty lub z odroczoną płatnością. Ponadto przepisy przewidują obowiązek corocznego składania sądowi sprawozdania z wykonania planu spłaty. Sytuacja wierzycieli
Projektowany model upadłości konsumenckiej zakłada ochronę interesów nie tylko dłużnika, ale również jego wierzycieli. Dlatego jednym z podstawowych założeń jest, aby wierzyciele zostali zaspokojeni w jak największym stopniu. Co prawda postępowanie upadłościowe spowoduje rozłożenie spłaty w czasie ale zwiększa tym samym prawdopodobieństwo, że w ogóle ona nastąpi. Sąd może również ustalić warunki spłaty niezależnie od wniosku upadłego, tak aby były one bardziej korzystne dla wierzycieli. Prostota i koszty
Na zakończenie należy podkreślić, że kluczem do sukcesu jest, aby ogłoszenie upadłości konsumenckiej było nieskomplikowane i tanie. Trudno, bowiem oczekiwać, że ludzie ktoś będzie korzystać z instytucji, której nie rozumie lub, na którą go po prostu nie stać. Tym samym, pozytywnie należy, zatem ocenić zaproponowanie tylko jednego trybu postępowania, obniżenie opłaty za złożenie wniosku o upadłość oraz umożliwienie przeprowadzenia całego procesu samodzielnie przez upadłego.