Jak odzyskać należności od nieuczciwych pożyczkobiorców w systemach social lending

W ramach social lending w systemach internetowych kojarzeni są pożyczkodawcy zainteresowani inwestycją posiadanych oszczędności i pożyczkobiorcy, szukający korzystnych finansowo pożyczek. Wśród użytkowników tego typu systemu pojawiają się obawy odnośnie możliwości odzyskania pożyczonych pieniędzy. Nie wydają się one jednak uzasadnione. W zakresie procesowej windykacji tego typu należności droga sądowa jest bowiem dość prosta i dostępna nawet dla tych, którzy nie posiadają fachowej wiedzy prawniczej.

Podnoszenie roszczeń związanych z niespłacanymi pożyczkami typu „social lending” należy zacząć od pozyskania pełnego zakresu dowodów potwierdzających fakt zawarcia tego typu umowy i przekazania środków pieniężnych pożyczkobiorcy. W tym celu do podmiotu, operatora systemu social lending należy skierować umotywowany wniosek o przekazanie danych osobowych dotyczących pożyczkobiorcy. Operator, zgodnie z art. 29 ust. 2 w zw. z ust. 3 ustawy o ochronie danych osobowych, po otrzymaniu pisemnego wniosku uprawnionego, w którym zostaną wskazane: cel uzyskania danych (skierowanie powództwa na drogę procesu cywilnego) oraz zakres danych (imię, nazwisko, PESEL, adres) ma obowiązek wnioskowane dane udostępnić. Z punktu widzenia analizy potencjalnych wątpliwości sądu i zarzutów podnoszonych przez pożyczkobiorcę, wnioskować należy, wskazując posiadane dane pożyczkobiorcy, o potwierdzenie imienia i nazwiska nierzetelnego pożyczkobiorcy, jego adresu zamieszkania, numeru PESEL oraz podanie numeru konta bankowego i numeru IP, z którego wskazana osoba logowała się w systemie. Poza wskazanym, niezbędnym dla przeprowadzenia procesu zakresem danych osobowych, zasadne jest także uzyskanie od operatora systemu potwierdzonego przez niego zapisu (w formie potwierdzonej kopii) dodatkowych danych. Dane te powinny składać się z treści zawartej umowy, regulaminu systemu pożyczkowego na dzień zawarcia umowy, potwierdzenia faktu przekazania środków oraz oświadczenia o sposobie i zakresie weryfikacji osoby pożyczkobiorcy. Podkreślić należy tu fakt, iż o ile pierwszy zakres danych (dane osobowe) operator systemu musi podać, to już podanie opisanych zapisów i oświadczeń zależy od profesjonalizmu danego operatora.

Po otrzymaniu wskazanych informacji, należy skierować do dłużnika – listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru – przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty należności głównej (kwota udzielonej pożyczki) oraz umówionych odsetek. Wystosowanie wezwania leży w interesie pożyczkodawcy, gdyż zabezpiecza go przed ewentualnymi roszczeniami drugiej strony o zwrot kosztów procesowych w wypadku zapłaty należności po otrzymaniu informacji o wniesieniu powództwa. Pożyczkodawca wyposażony w otrzymane od operatora systemu dokumenty, wydruk z systemu bankowości elektronicznej potwierdzający przekazanie kwoty pożyczki, wydruk ustaleń zawartej umowy pożyczki oraz wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru, może rozpocząć proces.

Z racji specyfiki stosunków w umowach social lending za właściwy tryb postępowania cywilnego należy tu uznać postępowanie uproszczone (gdy wartość roszczenia do 10 tys. złotych). W tego typu sprawach powództwo składa się na formularzu „P” udostępnianym w sądach lub na stronach internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości. Po wypełnieniu stosownych formularzy P oraz ewentualnie WD (zgodnie z zamieszczonym na formularzach pouczeniem) i dołączeniu załączników (opisanych powyżej dowodów), należy jeszcze uiścić opłatę sądową w wysokości ustalonej zgodnie z ustawą, np. w wysokości 30 zł dla należności głównej do 2000 złotych. Opłatę uiszcza się przelewem na konto właściwego sądu, bądź znakami opłaty sądowej (do nabycia w sądach). Tak przygotowany pozew składa się na formularzach wraz załączonym dowodami oraz potwierdzeniem uiszczenia opłaty sądowej (chyba, że została uiszczona poprzez naklejenie znaków) bądź to pocztą, bądź osobiście w biurze podawczym sądu (w tym przypadku godnym polecenia rozwiązaniem jest powództwo przed sąd miejscowo właściwy dla powoda). W wypadku prawidłowego skompletowania dokumentów sąd powinien wydać nakaz zapłaty, który w przypadku braku skutecznego sprzeciwu, uprawomocni się po 14 dniach od doręczenia nakazu pozwanemu (powód również otrzymuje odpis nieprawomocnego nakazu).

Po uprawomocnieniu nakazu zapłaty, sąd nada mu klauzulę wykonalności i prześle powodowi tak sporządzony dokument. Nakaz opatrzony klauzulą stanowi tytuł wykonawczy umożliwiający przymusowe dochodzenie nieuregulowanej należności w postępowaniu prowadzonym przez komornika sądowego, na podstawie kierowanego przez wierzyciela (dotychczas powoda) wniosku o wszczęcie egzekucji. We wniosku należy wskazać świadczenie, które ma być spełnione oraz sposób egzekucji. Do wniosku lub żądania należy dołączyć tytuł wykonawczy. Najszybszym i statystycznie najskuteczniejszym sposobem egzekucji jest egzekucja z rachunku bankowego dłużnika, zatem godnym polecenia jest wskazanie we wniosku numeru rachunku bankowego dłużnika. Będzie to numer, na który przelana została uprzednio kwota niezwróconej pożyczki lub numer uzyskany od operatora systemu (jeżeli przelew kwot w systemie pożyczkowym odbywa się za jego pośrednictwem).