W chwili obecnej notujemy ożywione zainteresowanie przedsiębiorców znaną od dawna formą finansowania, jaką jest emisja obligacji. Warto przy tej okazji zwrócić uwagę na kwestię zabezpieczenia takiej emisji na akcjach spółki znajdującej w obrocie na NewConnect.
Zgodnie z Ustawą z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach, w przypadku wierzytelności wynikających z obligacji zabezpieczonych zastawem lub hipoteką, emitent zobowiązany jest poddać przedmiot zastawu lub hipoteki wycenie przez uprawnionego biegłego. Ustawodawca użył tutaj sformułowania, które w praktyce może budzić wątpliwości. O ile sformułowanie „właściwy biegły” w przypadku hipoteki nie budzi problemów, gdyż wyceny nieruchomości sporządzane są przez uprawnionego do tego rzeczoznawcę majątkowego w formie operatów szacunkowych, będących opracowaniami w formie pisemnej, zawierającymi dokładny opis, metody wyceny i zdjęcia wycenianej nieruchomości tak już w przypadku zastawu sporządzanego np. na akcjach spółki notowanej na NewConnect mogą być problemy, kto praktycznie jest tym właściwym, wskazanym przez ustawodawcę podmiotem.
NewConnect jako nowa platforma obrotu nie jest rynkiem regulowanym, jednakże spółki na nim notowane spełniają wymogi niezbędne do uznania za spółkę publiczną. W efekcie zastosowanie do nich mają w pierwszym rzędzie regulacje ustaw kapitałowych, jako lex specialis, a dopiero w drugiej kolejności przepisy ksh. Cena akcji takiej spółki nie będzie obliczana na podstawie kursu akcji danej spółki ustalanej jako średnia cena rynkowa z ostatnich kilku miesięcy (jak ma to miejsce w przypadku spółek z rynku regulowanego, w przypadku np. wezwań), lecz powinna odzwierciedlać wartość godziwą akcji. Nie oznacza to zarazem, że wyceny takiej można dokonać arbitralnie, bez uwzględnienia obiektywnych czynników wpływających na wartość akcji, w tym kursu akcji na NewConnect. Wartość godziwa jest bowiem zdefiniowana w polskim prawie i ma odpowiadać rzeczywistej wartości akcji. Posiłkowanie się jednak tylko kursem z rynku NewConnect groziłoby, że cena ta nie spełniałaby kryterium obiektywności (musimy pamiętać, że rynek ten nie jest tak płynny jak rynek podstawowy, gdyż w większości przypadków nie wszystkie akcje spółki notowanej na NewConnect są przedmiotem obrotu na tej platformie). Z uwagi na to oraz na wspomniane zapisy ustawy o obligacjach odnośnie konieczności wyceny akcji, które mają być przedmiotem zastawu, dokonanie wyceny mającej na celu ustalenie wartości godziwej jest niezbędne.
Kwestią zaś do rozstrzygnięcia jest definicja pojęcia „uprawniony biegły”. Ustawa o obligacjach nie zawiera bowiem definicji legalnej tego terminu. Przyjąć zatem należy, że podmiotem takim będzie każdy podmiot, który posiada uprawnienia do sporządzania wycen, w konkretnie interesującej nas sytuacji, których przedmiotem są akcje. Podmiotem takim może być przede wszystkim biegły rewident, ale również np. doradca inwestycyjny, makler, osoba legitymizująca się innym tytułem powszechnie uznanym i gwarantującym posiadanie wiedzy i umiejętności do sporządzania wycen akcji np. tytuł CFA – Chartered Financial Analyst lub Certyfikowany Międzynarodowy Analityk Inwestycyjny (Certified International Investment Analyst – CIIA).
Za takim szerokim rozumieniem definicji „uprawniony biegły”, może świadczyć zaś jako przykład pewnej analogii, użyta przez ustawodawcę w ustawie z dnia 29 lipca 2005r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych definicja rewidenta do spraw szczególnych, który jest uprawniony do zbadania, na koszt spółki, określonego zagadnienia związanego z utworzeniem spółki lub prowadzeniem jej spraw. Zgodnie z brzmieniem przytoczonej ustawy, podmiotem tym nie jest wyłącznie biegły rewident, lecz również podmiot posiadający wiedzę fachową i kwalifikacje niezbędne do zbadania sprawy określonej w uchwale walnego zgromadzenia, które zapewnią sporządzenie rzetelnego i obiektywnego sprawozdania z badania. Analogicznie, pomimo braku legalnej definicji w ustawie o obligacjach, w rozważanej sytuacji można przyjąć, że zapewnienie fachowej wiedzy i kwalifikacji niezbędnych do zbadania sprawy – tj. sporządzenia rzetelnej i obiektywnej wyceny przedmiotu zastawu będą warunkiem niezbędnym, a zarazem wystarczającym. Takie cechy zapewni zaś badanie przeprowadzone m.in. przez przytoczone powyżej podmioty.